Ne zamandan beri çatal ve kaşık kullanıyoruz?

Avrupa’da Rönesans başlangıcına, diğer bir deyişle insanların titizliğin ve
temizliğin farkına varmalarına kadar, bütün bir tarih boyunca yemek yerken
eller kullanıldı. Tabii bunun da bir adabı vardı. Yemek yerken kullanılan

parmak sayısı o kişinin statüsünü gösteriyordu. Normal insanlar beş
parmaklarını kullanırlarken asiller üç parmaklarını -yüzük parmağı kesinlikle
kullanılmadan- kullanıyorlardı.

Aslında Latince çatal anlamına gelen kelime, çiftçilerin hasadı havaya atıp
savurmada kullandıkları dev çatalların isminden türemiştir. Bunların çok
küçükleri Türkiye’de Çatal Höyük’de yapılan kazılarda bulunmuş ama ne işe
yaradıkları, milattan 400 yıl öncesinde sofralarda yemek yemede kullanılıp
kullanılmadıkları tam anlaşılamamıştır.

Çatal konusunda kesin bilinen bir şey, ilk defa 11. yüzyılda Toskana’da (İtalya)
ortaya çıktığıdır. İki uçlu olan bu çatallara insanlar "Tanrının bahşettiği yiyecek
yine Tanrının verdiği parmaklarla yenilebilir" diye şiddetle karşı çıktılar.
İnsanların yüzyıllar boyu süren, yemek yerken çatal kullanmaya karşı direnme
gibi tavırların tarihte örneği azdır. 17. Yüzyıla kadar süren bu direnmenin bir
başka cephesi daha vardı. Yiyeceği bıçakla tutup, ısırarak yemeye alışmış
erkekler çatal kullanmayı kadınsı bir davranış olarak görüyorlardı.

Bu arada Fransız ihtilalinin biraz öncesinde Fransa’da yavaş yavaş dört uçlu
çatallar kullanılmaya başlandı. Zamanla çatal kullanmak lüks, asalet ve statü
göstergesi oldu. Çatalla birlikte sofralarda her insan için ayrı tabak ve bardak
kullanmak adeti de gelişti, toplumun tüm sınıflarına ve giderek dünyanın diğer
yerlerine de yayıldı.