Bilgisayarda Donanım Sorunları

Gün geçmez ki bilgisayarınızda yeni bir sorun çıkmasın, yeni bir aksilik baş göstermesin. Teknolojini doğası budur: İlerledikçe kullanım

kolaylaşır ama içeride olan şeyler karmaşıklaşır. Bu sebeple teşhis koymak zorlaşır. İlerleyen sayfalarda elimizden gelenin en iyisi yapacağız ve size bir teşhis ve tedavi rehberi sunacağız. Bu rehber bir çok sorunun gerçek kaynağını bulmanıza ve bunları gidermenize yardımcı olacak. Okudukça göreceksiniz ki, en büyük mesele, aslında teşhisi koymaktır. Tedavi görece daha basit gelecektir.

Teknolojinin ilerlemesi bilgisayarlar konusunda şüphesiz daha güçlü işlemciler, daha hızlı sistemler ve daha geniş kullanım alanları şeklinde getirilere sahip. Her geçen gün bunları doğrulayan yeni bir ürün ve teknoloji duymamız işten bile değil. Bilgisayarlar konusunda teknolojinin ilerlemesiyle paralel giden bir durum da kesinlikle sorunlardır. Sorunlar bazen kendi kafanızda şekillendirdiğiniz basit bir sebebe sahipken bazen de bizim için tarif bile edilemeyecek saçmalıkta ve içinden çıkılmaz şeyler olabiliyor. Bunların ışığında, bir çok kişinin artık teknolojinin gelişkinliği ve sorunun kalitesi arasında doğru orantı kurması çok doğal.

Zaman ilerledikçe, bilgisayarda kendi sorunlarını kendileri çözmeye çalışan insanlar, artık leb demeden leblebiyi anlayabilecek kıvama gelebiliyorlar. Tabii, herkesin bilgisayar sorunları üzerine ayırabileceği fazla vakti yok ve kendi işleriyle uğraşmaları daha önemli. Bu durumda bilen birilerinin yardımına ihtiyaç duymaları da olası. Çoğu zaman bu bilen kişiler teknik servis çalışanları veya bir arkadaştır. Bilen dediğimiz kişiler ise yardımlarında başvurduğumuzda hemen yanı başımızda bitivermedikleri için bir noktaya kadar bizlerin de soruna müdahale etmesi sorunların çözümlerini epeyce kolaylaştıracaktır. En azından, sorunu çözemesek bile denediğimiz çözüm yöntemleri sorunu çözecek kişiye çokça yardımcı olacaktır.

Olağan Şüpheliler

Bilgisayarda bir sorun olduğunda ilk nereye bakarsınız? Tabii ki sorunun ortaya koyduğu semptomları inceler ona göre belirli bir tetkik sırası belirlersiniz. Asıl kafamızı karıştıracak mesele şu ki; bir bilgisayarda çıkan bir sorunun sebebi her zaman bozulmuş bir parça olmayabiliyor. Belki ilginç bir durum; fakat karşılaştığımız bir çok sorun aslında standartların esnekliği ve buna uyum sağlayamayan parça veya sürücülerden ibaret olabilir. Peki madem standart diye bir şey var, bu esneklikler nasıl oluyor da sorunlara sebep olabiliyor gibi bir soru sormaya hakkınız olduğunu biliyoruz; ne yazık ki cevap verebilecek kişiler ancak bu standartların kullanım ve uygulamasından sorumlu olan kurum ve üreticilerden başkası değil.

Bu sorunlu standartların en çok görüldüğü bilgisayar parçası ise şüphesiz belleklerdir. Belleklerin sadece hızları değil, iç gecikme hızları ve genel bir bakış açısıyla düşünüldüğünde markaları da birini diğerinden farklı kılan noktalardandır. Aslında marka derken, bir belleği diğerinden farklı yapan şey kutusunda etiketi olan üreticisi değil, belleğin üzerindeki yarıiletken bellek parçalarını üreten üreticisidir. Çünkü, yaptığımız ayarlar sonucu zorlanan veya başarım değerleri esnetilen bileşenler aslında onlardır.

Peki sorun çıkartan bir bellek neler yapabilir? Neler yapmaz ki! Sistemin durduk yere yeniden başlamasına, çalıştırdığınız son sürüm sistem canavarı bir oyunun durduk yere saçmalamasına veya sistemin hiç açılmamasına sebep olabilir. Belki hiç böyle sorunlar ortaya çıkmaz; fakat bu sorunlu olan ama çaktırmayan bellek sistem başarımından bir parça alır ve götürür.

Bir de güç kaynakları vardır ki bir çok konuda baş aktördür ama pek görülmez ve bilinmezler. Nedense güç kaynaklarını kasanın bir parçası olarak görme eğilimi (giderek azalma eğilimi gösterse de) süren bir yanılgıdır. Hâlbuki biz kasa ve güç kaynağını ayrı ayrı alabiliriz ve ikisini de birbirinden bağımsız olarak kendi ihtiyaçlarımıza göre seçebiliriz. Peki ne gibi sorunlar çıkartır bu güç kaynağı dediğimiz parça? İlk başta bir elektronik aygıt olarak bilgisayar ve yan parçalarının sağlıklı çalışması temiz ve fazlaca dalgalanmayan bir voltaj rejimine bağlıdır. Dolayısıyla iyi bir güç kaynağı, sağlıklı bir sistemin en temel unsuru olsa da sıkça es geçilen bir parça olmasıyla büyük bir üne sahiptir.

Bir güç kaynağı çok ölümcül hatalara sebebiyet verebilirken görünmez şekilde sistemin genel sağlığından çok şey alıp götürebilir. Özellikle sabit disk gibi ömrü tamamen temiz voltaja bağlı bir bileşen bu tür ihmallerden çok zarar görecektir. Belki biz, bu disk ilerleyen teknoloji sebebiyle pratikte kullanılmaz hâle gelmeden önce onu değiştireceğiz; fakat ileriki safhalarda bir süre daha kullanılabilmesi için ömrü vefâ etmeyecektir.

Anakartlar ise, her ne kadar üretim hataları haricinde pek yoğun bir sorun çıkartmasalar da, üzerlerinde barındırdıkları bileşenler sebebiyle, gerek mekanik olsun gerekse de sürücüsel olsun bir çok soruna davetiye çıkartmaktadırlar. Neticesinde, biz bir parçadan uyumsuzdur şeklinde bahsediyorsak (örneğin bellek), bu ürünün uyumsuz olduğu parça da anakarttır. BIOS, denetçi yongalar ve daha bir çok bileşen, başımıza gizli sorunlar açmak için sıraya dizilmiş gibi görünse de, endişeye mahal yok: Herkes bizim olaya yaklaştığımız gibi, parçalar anakarta uymalı mantığıyla ilerliyor. Peki, falanca sabit diskin; falanca markanın, falanca anakart modelinin, falanca sürüm numaralı BIOSunda garip bir sorun verdiğini duysanız siz ne derdiniz? Neyse bunu boş verin, biz elimizdeki sorunlara elimizden geldiğince çözüm üretmeye çalışalım.

Siz değerli okuyucularımıza küçük bir hatırlatma: Buradaki sorunlar ve çözümleri umarız işinize yarar. Bununla beraber sürekli aklınızda bulundurmanız gereken bir gerçek var ki, bir soruna tam anlamıyla isabetli teşhisi koymak, her ne kadar zaten burada anlattıklarımız hâlihazırda zor veya uç durumlar gibi görünse de, her zaman bir uzman yardımını gerektirebilecektir. Dolayısıyla bu rehberde anlatılanlarla veya anlatılmayan fakat bahsi geçen çözüm yöntemleriyle çözüme ulaşmayı denemeniz durumunda risk tamamen size aittir. Bunu da hatırlatmadan geçmeyelim istedik.