Ahiret Yolcusu
A’LÂ (Alî, Müte’âl)
Yüksek olmak anlamındaki a-l-v kökünden türeyen a’lâ, en yüce, en yüksek; alî ve müteâl ise yüce ve yüksek demektir.
Allah’ın sıfatı olarak a’lâ ; yüce, en yüce, en şerefli; alî, şânı, kadri yüce ve kudreti büyük olan; müte’âl, pek yüce ve noksan sıfatlardan münezzeh olan, gücü ile her şeyden üstün olan demektir.
A’lâ" sıfatı Kur’ân’da 4 âyette geçmektedir:
"Ancak yüce Rabb’inin rızasına ermek için (malını) verir" (Leyl, 92/20),
"En yüce sıfatlar Allah’ındır" (Kehf, 18/80),
"…Göklerde ve yerde en yüce sıfatlar O’nundur." (Rûm, 30/27).
Allah’ın yüceliği mekân itibariyle değil, güçlü olması itibariyledir.
A’lâ kelimesi, Kur’ân’da diğer varlıkların sıfatı olarak da kullanılmıştır (Tâ-hâ, 20/68; Sâffât, 37/8).
Alî ismi Kur’ân’da 9 âyette azîm, kebîr ve hakîm isimleriyle birlikte geçmektedir:
"…O, yücedir, uludur" (Bakara, 2/255; Şûrâ, 42/4)
"…Gerçekten ancak Allah, yücedir, büyüktür" (Enbiyâ, 21/30; Sebe’, 34/23)
"…O yücedir, hikmet sahibidir" (Şûrâ, 42/51; Zuhruf, 43/4)
Müte’âl ismi yücelikte mübalağa ifade etmekte olup, "(Allah) görüleni ve görülmeyeni bilendir. Pek yücedir" (Râd, 13/9) âyetinde ve alî ismi ile birlikte geçmektedir. Allah’ın bu sıfatı, Tirmizî ve İbn Mâce’nin el-esmâü’l-hüsnâ ile ilgili rivâyetinde de geçmiştir (Tirmizî, Deavat, 83; İbn Mâce, dua, 10).
Alî ve Müte’âl isimleri, Allah’ın noksan sıfatlardan münezzeh, her şeyden yüce ve üstün olduğunu ifade eder. O’ndan daha yüce, daha üstün hiçbir varlık yoktur. En yüce O’dur. Zâtı, gücü, ilmi, mülkü, rahmeti, mağfireti, azabı gibi bütün sıfat ve fiilleriyle en yüce O’dur.
"A’lâ", Kur’ân’ın 87. sûresinin adıdır. İlk âyeti "sebbihisme Rabbike’l-a’lâ" (Rabb’inin yüce adını tesbih et) diye başlar. Peygamberimiz (a.s.), namazların secdelerinde üç defa ve bu sûre okunduğu zaman, "sübhâne Rabbiye’l-a’lâ" diye tesbihatta bulunmuştur (Ebû Dâvûd, Salat, 153, I, 549)..
Nahl sûresinin 60 ve Rûm sûresinin 27. âyetlerinde geçen "el-meselü’l-a’lâ" ise, en yüce sıfatlar demektir. Allah’ın bütün isim ve sıfatları yücedir.
Allah’ın bu sıfatı, Kur’ân’da "teâlâ" (yüce oldu) fiiliyle de ifade edilmiştir. "Gerçek melik Allah pek yücedir, (teâlâ) O’ndan başka ilâh yoktur." (Mü’minûn, 23/116; İsrâ, 17/43; En’âm, 6/100) (İ.K.)