Ahiret Yolcusu
Zekat İbadetinin Toplumsal Faydaları Nelerdir
ZEKATIN TOPLUM AÇISINDAN FAYDALARI
Öncelikle Zekat’ın Tanımını Yapalım:
Zekât, kalbi cimrilik hastaligindan, mali fakirin hakkindan temizleyen, zenginlerde sefkat ve merhamet duygularini gelistiren bir ibadettir.
Zekât sayesinde fakirlerin kalbindeki haset ve kiskançlik ortadan kalkar. Kendilerine yardim eden zenginlere karsi sevgi ve saygi meydana
gelerek toplumda birlik ve kardeslik kuvvetlenmis olur. Islâm Dini, toplumun dertlerini tedâvi eden, ihtiyaçlarini karsilayan birçok
esaslar getirmistir. Allah’in emri olan zekât, bir sosyal yardimlasma sistemidir. Zekât malin büyümesini ve bereketlenmesini saglar.
Zekâti verilen serveti, yok olmaktan, kötü insanlarin zararindan Allah korur. Sevgili Peygamberimiz söyle buyuruyor:
" Mallarinizi zekât ile koruyunuz. " (et-Tergib ve’t-Terhib, c.1, s.520)
Sosyal Yardımlaşma Olarak Zekat
Zekat İslam’ın beş şartından biridir. Ergenlik çağına ulaşan, aklı başında olan her zengin
müslüman’a zekat vermek farzdır. Zekat sözlükte temizlenme, bereketlenme ve yeşerip büyüme manalarına gelir. Bir ayeti kerimede Cenabı Hak zekatın bu yönüne işaret ederek şöyle buyurur: “Onların mallarından zekât al ki, bununla onları temizleyesin ve arındırasın.”(l)
Zekatını vererek malını temizleyen kimse, aynı zamanda rahat, huzur ve bereket dolu bir atmosfere girer. Yine bir ayeti kerimede: “Allah’ın rızasını arzulayarak verdiğiniz zekâtlar, O’nun nezdinde bereketlenir. İşte böyle yapanlar ödüllerini kat kat artırırlar”(2) buyrularak, bizlere zekat ve sadakası verilen malın çoğalacağı, bereketleneceği müjdelenmiştir.
Zekat, sadaka, fitre gibi ibadetler zengin kimselerden fakir ve yoksul kimselere uzanan bir köprüdür. Toplumda sevgi ve kardeşlik bağlarını güçlendirir. Cimrilik ve kıskançlık hastalığını ortadan kaldırır. İyilik ehli ve cömert insanların çoğalmasını, zengin ve fakirin kaynaşmasını sağlar.
Fakat bu ibadeti yerine getirirken ihtiyaç sahiplerini incitmemeliyiz. Yaptığımız yardımları insanların başına kakarak, onlardan karşılık bekleyerek, onları rencide etmemeliyiz. Mümkünse sağ elimizin verdiğini sol elimiz görmemelidir. Aksi halde ayeti kerimenin ifadesiyle yapılan harcamanın bir faydası olmayacaktır: "Mallarını Allah yolunda harcayan, sonra da harcadıklarının peşinden başa kakmayan ve gönül incitmeyenlerin Rableri katında mükafatları vardır.
Onlar için korku yoktur. Onlar üzülmeyeceklerdir. Güzel bir söz ve bağışlama, peşinden gönül kırmanın geldiği bir sadakadan daha hayırlıdır. Allah her bakımdan sınırsız zengindir ve Halimdir."(3)
Zekatı verilmeyen malın hem dünyada hem de ahirette başımıza felaketler açacağını unutmayalım. Zekatını veremeyenlerin kıyamet günündeki halleri bizlere şöyle haber veriliyor: "Altını ve gümüşü biriktirip de onu Allah yolunda harcamayanları acı bir azap ile müjdele! O gün bu altın ve gümüşler cehennem ateşinde kızdırılıp ta alınları, yanları ve arkaları onunla dağlanır. ‘İşte kendiniz için biriktirdiğiniz budur şimdi biriktirdiklerinizin tadına bakın’ denir."(4)
Hutbemi bir ayet meali ile bitiriyorum: "Allah’ın lütuf ve ihsanıyla onlara verdiği şey de cimrilik edenler, bu cimrilikleri kendileri için bir hayır sanmasınlar. Bilakis bu onlar için şerdir. Cimrilik ettikleri şey kıyamet gününde ateşten bir halka olarak boyunlarına dolanacaktır. Göklerde ve yerde olan her şey Allah’ındır ve sonunda ona döner. Allah sizin yaptıklarınızdan da hakkıyla haberdardır."(5)
Osman Köker
Bozhüyük Kasb. İ.H.
Afyonkarahisar/İhsaniye
(1) Tevbe, 9/103
(2) Rum 30/39
(3) Bakara, 2/262-263
(4) Tevbe, 9/34-35
(5) Al-i İmran, 3/180
Diğer Bir Tanımlamaya Göre Zekat VE Faydaları Şöyledir:
Zekatın Faydaları
Zekattan toplanacak gelirler, ülkedeki fakir ve düşkün kimselerin ihtiyaçlarını tamamen karşılayabilir. Fakirler zenginleşip bir iş sahibi olurlar. Sonra toplumun ihtiyacı olan sahalara harcamalarda bulunarak toplumun ihtiyacı olan ilmî, fikrî vs. her konuda eksiklikler giderilip dünya çapında başarılar elde edilir.
Zekat, insanı maddeye tapmaktan ve paranın esiri olmaktan kurtarır, ihtiras zincirini kırar, kalbin katılaşmasını önler, insanı müşfik yapar. Zekat, insanı fazla mal biriktirip onun esiri olmakdan kurtararak artan kısmını toplum hizmetine sunma üstünlüğüne eriştirir, ruh ile beden arasında bir denge kurar. Zekat, Allah’a karşı malın bir şükrü olup, malı ve mal sahibini manevi kirlerden temizler, mal sahibini hürriyete kavuşturur, rahat bir hayat geçirmesini sağlar, zenginin şahsiyetini geliştirir, yatırıma teşvik eder, onun cemiyetteki itibarını yükseltir. Zekat, mala bereket kazandırarak çoğalmasını temin eder, malın stok edilmesini önler. Zekat, kalpteki dünya sevgisine karşı etkili bir ilaçtır. Müslümanı mal fitnesindenkoruyarak cemiyettekidengesizlikleri kökünden kazır. Zekat, müslümanı mâlî disipline sokar ve sorumsuz yaşamasını önler. Zekat, insana ekonomik yönden güçlü olmanın önemini tanıtır. Alıcısını ihtiyaç esiri olmaktan kurtarır. Fakirleri çalışmaya teşvik eder. İddia edildiği gibi fakirleri her zaman bedavadan geçindirmek maksadını taşımaz, bilakis her sene zekat alan fakirleri çalışmaya, başkasına el açma zilletinden kurtulmaya teşvik eder. Zekat, fakirlerin, mal ve servet sahiplerine karşı körüklenen kıskançlık duygularını yok eder. Fakirin cemiyetteki itibarını yükseltir, kendisinin felaketli anlarda terk edilmiş kalmayacağını, kolundan tutacak kişilerin bulunacağını bilerek ona yüksek bir kişilik kazandırır, topluma daha da yaklaşır, kendi toplumunu daima sever, mülkiyette bir kuvvet dengesi meydana getirir. Zekat, sosyal güvenlik ve sosyal sigortadır. Toplumun ruhi ve manevi değerlerini takviye eder. Zekat, sınıf kavgalarını yok eder. Toplumdaki fertlerin birbirine karşılıklı sevgi, saygı ile bağlanmasını sağlar. Zekat, yatırıma zemin hazırlayıp, kalkınmanın çok önemli bir unsurudur.
Fertler arasındaki sevgi ve saygı bağlarını kuvvetlendiren zekât toplumunbirliğini sağlar. Bunların tabi sonucu olarak kişilerin kalplerindeyakınlık olur ve toplum huzuru gerçekleşir. Zenginle fakir arasındaki kin ve nefret uçurumunu ortadan kaldırarak yerini sevgi ve dostluğa bırakır. Malının zekatını veren kimse başkalarının malına göz dikip haram yoldan mal kazanmaya yönelmez. Zekatın tam verildiği toplumlarda açlık, dilencilik gibi sosyal ızdıraplar azalır, çoğunlukla açlık ve yoksulluğun sebep olduğu hırsızlık olayları en aza indirilmiş olur. Zekatı alan da Allah için aldığından, veren de Allah için verdiğinden toplumda dine ve maneviyata karşı sevgi artar. Zekatın layık olan kişilere verilmesiyle fakir kimselerin iş sahibi olması, ilmin yayılması sağlanmış olur. Borçlular borcundan kurtulur, yolda kalmışların ihtiyaçları giderilir. Toplum içinde paranın tedavülü (kişiler arasında el değiştirmesi) gerçekleşir, yatırımlar ve iş sahalarının açılması sağlanmış ve böylece piyasadaki durgunluk da önlenmiş olur.
YaReN
Zekâtın toplamsal yararları
1. Toplumda paylaşma ve yardımlaşmayı artırır.
2. Bireyleri birbirine bağlar
3. Toplumda sevgi ve birliği artırır
4. Sosyal adaleti ve dengeyi sağlar
5. Yoksulluğu azaltır
6. Toplumsal huzuru sağlar