YaReN
Sığırlar Neden ve Nasıl Geviş Getirir?
Sığır, kovun, keçi, deve ve geyik gibi hayvanlar, diğer memelilerden farklı olarak geviş getirir. Bunların mideleri, yedikleri selülozlu bitkilere göre tanzim edilmiştir. Hayat şartlarını göz önüne alan San-i Hakîm, bu şartlara uygun bir şekilde onlara iç organlar halketmiş.
Meselâ sığırlar, hızlı yemek zorundadır. İnsanlar, onları yaymak için uzun vakit ayıramaz. Geyik gibi hayvanlar da beğendiği otların bol olduğu, fakat düşmanları yönünden tehlike arz eden yerlerden çabuk uzaklaşmaları için, çabuk yemek mecburiyetindedir. Bu bakımdan, otları ve yaprakları ağızlarında çiğnemeden, sadece ıslatıp yutarlar.
Yutulan otlar, üç kısımdan meydana gelen midenin birinci kısmına, yani işkembeye gider. Geviş getirenlerin dışında, başka hiç bir memeli hayvanın hazmedemediği bu selülozlu bitkilere, ineğin midesi, salgıladığı kimyevî maddelerle âdeta bir hoş geldin çeker. Bu maddenin içinde, çok sayıda mikroorganizmalar bulunur. Bunlar tek hücreli mikroskobik bitki ve hayvanlardır. Bu minicik canlıların, sığırın karnında ne işi var? demeyin! Hiçbir şeyin gayesiz ve hikmetsiz olmadığı dünyamızda, onların da vazifeleri var : İşkembedeki selülozlu otları yumuşatır, sindirimi kolaylaştırırlar.
Sığır, sonra geviş getirmeğe başlar. İşkembenin kasları, fevkalâde maharetli döşenmiştir. Kasılarak, işkembedeki otları yavaş yavaş tekrar ağıza götürür. Ağızda çiğneme işlemine tabi tutulan otlar, bu sefer midenin ikinci kısmına gönderilir Burada sıkıştırılarak suyu alınır.
Nihayet otlar, üçüncü bölüm alan gerçek mideye gönderilir. Burası, adeta bir bal peteğini andırır. Daha değişik sıvılar çıkar ve otlar iyice hazmedilerek bağırsaklara sevkedilir.
Ovaları, tarlaları, bağ ve bahçeleri kaplayan yemyeşil ot ve yapraklar, geviş getiren hayvanlara yiyecek olmuş. Onlardan da bir nevi ab-ı hayat hükmündeki süt elde edilmiş. Bu da, o hayvanların midelerini, diğer hayvanlardan farklı olarak, özel bir şekilde tanzimle sağlanmış. Evet, yeryüzünde yetişen otların, hazmı güç selülozlu yapılarıyla, sığırların midelerinin tanzimi ve insanların mühim bir gıdası sütün ikramı arasında bir irtibat vardır. Elhasıl, otları hayat faaliyetiyle yetiştiren kim ise, ineğin, keçinin, geyiğin, devenin midesini de tertip eden ve bizleri sütle besleyen O’dur.