Kayıtsız Üye
katı maddelerin tanecikleri nasıl hareket eder ?
Deli Sevdam
Maddenin Hâllerinde Tanecik Hareketleri
Maddenin fiziksel hâline göre maddeyi oluşturan taneciklerin bir araya geliş biçimleri de farklılık gösterir.
Kış aylarında aşırı soğuktan dolayı bazı nehirler donar ve akmaz hâle gelir.
Bahar gelince sıcaklık arttığından dağların tepelerinde biriken karlar da eriyerek sıvı hâle gelir. Sıvılaşan tanecikler akarak nehirlere karışır ve nehirler daha güçlü akar.
Yaz aylarında ise buharlaşıp gaz hâline geçen su tanecikleri nehirlerden ayrılır ve nehirler daha zayıf akar, bazıları ise kurur.
Yukarıda anlatılan örnek olayda, nehirlerin akma özelliklerinde meydana gelen değişimler maddenin hallerindeki tanecik hareketlerinin farklılık göstermesi sonucu gerçekleşir.
Katı hâldeki maddeyi oluşturan tanecikler sürekli birbirine temas eder ve aralarında çok az boşluk bulunur.
Katı hâlde tanecikler sadece bulundukları yerde titreşim hareketi yapar. Bu yüzden taneciklerin konumu değişmez. Katı hâldeki maddelerin belirli bir şekil ve hacme sahip olmalarının nedeni budur.
Katı hâldeki tanecikler yer değiştirmez, öteleme hareketi yapamaz. Katı hâldeki maddeler sıkıştırılamaz.
Sıvı hâldeki maddeyi oluşturan tanecikler de sürekli birbirine temas eder ve taneciklerin arasındaki boşluklar katı hâle göre biraz daha fazladır.
Bu nedenle sıvı hâldeki maddeler de sıkıştırılamaz ve belirli hacimleri vardır.
Sıvı hâlde tanecikler temel titreşim hareketinin yanında birbiri üzerinden kayarak da hareket edebilir.
Bu akma hareketi sayesinde sıvı hâldeki tanecikler yer değiştirir, yani öteleme hareketi yapar.
Taneciklerinin yaptığı akma hareketinden dolayı sıvılar konuldukları kabın şeklini alır.
Gaz hâldeki maddeyi oluşturan tanecikler ise birbirinden bağımsız olarak serbestçe hareket eder.
Taneciklerin arasında oldukça fazla boşluk vardır ve bu boşluklar değişebildiğinden katı ve sıvılar sıkıştırılamazken gazlar sıkıştırılabilir. Bundan dolayı gazların belirli hacim ve şekilleri yoktur.
* Sıvı ve gaz hâldeki maddelerin tanecikleri titreşim hareketinin yanında öteleme hareketi de yapabildiklerinden sıvı ve gazlar akışkanlar olarak da adlandırılır.