Jelibon
Çeşitli Olta Takımları-OLTA TAKIMLARI VE HAZIRLANIŞLARI
OLTA TAKIMLARI VE HAZIRLANIŞLARI
Olta deyince, bir yanlış değerlendirme ile ucuna yem takılan iğne kastediliyor. Oysa olta, bir mantara bağlı misinaya denir. Oltaya bağlanan misinaya beden, bedene bağlı misinalara da köstek denir. Olta takımı, mantara bağlı oltaya, ona bağlı bedene ve bedene bağlı kösteklerle kösteğe bağlı iğneye ve iskandillerin tümüne birden denir. Değişik olta takımları vardır. Bunları, en çok kullanım sırasına göre inceleyelim:
1- ÇAPARİ
Çok iğneli ve yemsiz olta takımı anlamına gelir. İğnelere, genel olarak kümes hayvanlarının kanat tüyleri takılır. Tüylerin deniz içindeki görüntüsü, küçük balık sürülerini andırdığından balıkların iğneye atlamasına neden olur. İğne adedi, tutulacak balığın cinsinden, kullananın becerisine göre değişmek üzere 12 iğneden 70 iğneye kadar olabilir. Tutulacak balığın büyüklüğüne göre, oltanın, bedenin ve kösteklerin kalınlığı da değişir. Genel olarak bu kalınlıklar 0.20-1.5 milimetre çap arasındadır. Başka bir deyişle, 20-150 numara misinadır.
Küçük boy balık çaparilerinde (istavrit, kolyoz, uskumru, çıplakmezgit gibi), beden genel olarak 40-50 numara, köstekler ise beden numarasından 5-10 numara küçük misinadan yapılır. Balıklar büyüdükçe, bu numaralar da orantılı olarak artırılır. Basit bir çapari takımı için, önce köstekler hazırlanır. Avlanacak balığa göre belirlenen misinadan, 10-15 cm. uzunluğunda parçalar kesilir. Bu parçalara köstek denir. Kösteklerin her iki ucuna basit bir düğüm atılıp, düğüm ya pens ile ya da dişle sıkıştırılır. Kösteklerin bir ucuna iğneler kırmızı ibrişim ipliği ile birkaç kez ilmek atılarak bağlanır. Yapay yem olarak kullanılan kaz, ördek, hindi, martı tüyleri, ekseninden 8-10 tüyü içerecek şekilde sıyrılıp bir demet halinde iğnenin iç kısmına gene kırmızı ibrişim ipliği ile ilmek atılarak bağlanır. Böylece çaparinin köstekleri hazır hale getirilir.
Mantara bağlı oltanın ucuna, balığın cinsine göre büyüklüğü değişen bir fırdöndü bağlanır. Fırdöndünün boş ucuna da 50-70 cm. kadar bir beden bağlanarak, bunun ucuna da başka bir fırdöndü takılır. Bu fırdöndünün boş ucuna, gene 1-1.5 metre uzunluğunda bir beden bağlanarak, bu bedene de bir kasa yapılır. Kasa, misinanın bir-iki kat katlanarak, çift düğüm atılıp halka haline getirilmesidir. Kasalı bedenin halkası, bir sandalyeye tutturularak gerilir ve en dipten başlamak üzere bedene birer düğüm halkası açılarak köstekler bu halka içine sokulup sıkılır. Kösteklerin, birbirinden açıklığı birbirine değmeyecek kadar olmalıdır. (Yaklaşık köstek boyundan 5 cm. fazla). Bu işlem tamamlandıktan sonra da kasa bağının ucuna, uygun ağırlıkta bir iskandil bağlanınca çapari takımı hazırlanmış olur.
Çapari, balıkçılığımızda önemli bir av aletidir.
[IMG]http://img182.imageshack.us/img182/7793/fishes7lb0.gifdolunay
Denizde görünüşü yem olmaya elverişli, küçük balık sürülerini andırdığından, bir çok balığı çeker. Çapari ile avlanan balıklar pelajik yani orta ve üst sularda yaşayan ve özellikle sürüler oluşturan İstavrit, Kolyoz, Uskumru, Palamut, Torik, Lüfer, Çinakop, Tirsi ve Sardalyadır.
Bu balıklar haricinde Trakonya, Kırlangıç, Zargana ve Mezgit de zaman zaman çapariye aldanan balıklardandır.
Çapari; beden, kasa, köstek, köstek ucunda iğne ve iğneye bağlanmış Hindi, Horoz, Kaz, Ördek, Martı gibi kuş ve kümes hayvanlarının kuyruk, kanat veya göğüs tüylerinden bir parça ve/veya tutamdan meydana gelir. Çapari iğnelerine yem takılmaz çünkü yukarıda belirtildiği gibi; kösteğin ucunda yer alan iğne ve tüy, hareket halinde küçük bir balık izlenimi verir, hatta iğnelerin çokluğu da göz önüne alındığında bir balık sürüsü izlenimi oluşur.
Çapariler, 12 iğneden 75-100 iğneye kadar donatılır. Beden ile köstek misina kalınlıkları da 0.15mm den 150mm ye kadar değişiklik gösterir.
Kullanılacak çaparinin incelik veya kalınlığı, iğne cinsi ve büyüklüğü, iğne sayısı, köstek uzunlukları tutulacak balığın cinsine, mevsime ve tutulacak derinliğe göre değişik varyasyonlar gösterir.