Jelibon
Hayvanlarda Harikulade Bacaklar ve Ayaklar
Yakından incelenince, her canlı yaratığın yaşadığı çevreye hayret edilecek şekilde uyduğunu görürüz. Meselâ kara sineği ele alalım. Ayaklarının uçlarındaki çekmeler tavanın üzerinde durmasını ve duvarlarda baş aşağı yürümesini mümkün kılar. Memelilerin ayakları da kendine göre enteresandır. Kayalık dağ yamaçlarına tırmanan hayvanların, emniyet tertibatı olarak lastiğimsi tabanları vardır. Tabiatın en usta dağcılarından dağ keçisinin lastiğimsi tabanı ise boynuz maddesinden eğilir, bükülür bir toynağın içindedir. Bu tertip ise kaygan kayaların üzerinde tutunmasını sağladıktan başka, onu anî sarsıntılardan da korur. Oynak kumların üzerinde yolculuk eden deve de, ayaklarının altında, yere basınca yayılan ve ilâve destek sağlayan bir yastık olmasa pek çabuk yorulurdu.
Sıçrayan hayvanların dışındaki bütün kara memelileri genellikle çapraz olarak ilerlerler. Sağ ön ile sol arka ayaklar beraberce öne geçerler, sonra sıralarını sol ön ile sağ arka ayaklara bırakırlar. Bizlerde de durum aynıdır. Sağ ayağımızı ileri attığımız vakit, sol kolumuz da onunla birlikte hareket eder; arkadan sol ayağımızla sağ kolumuz aynı hareketi tekrarlar. Vücut hareket organlarının bu çapraz hareketiyle kıvrılır ve devamlı bir hareket halinde ilerler.
Hareket organlarıyla vücudun bu sarkaç hareketinin, karada yolculuk için en elverişli sistem olduğuna şüphe yoktur. Fakat bütün dört ayaklı hayvanlar bu şekilde yürümezler. Bazılarında bir yandaki ön ve art ayaklar aynı zamanda ileriyle adım atarlar, sonra hareket öteki yandaki ayaklara geçer. Bu yürüyüş tarzı irsidir.
Bu şekilde yürüyenlerin arasında deveyi, Güney Amerika’daki And Dağları’nın lama, alpaka ve devemsi akrabalarını sayabiliriz. Afrika ovalarının zürafasıyla Kongo ormanlarının okapi’si ve sırtlangiller de hep böyle yol alırlar.