Jelibon
ATMOSFERİN ÖZELLİKLERİ:
• Atmosferde bulunan gazların %75 ‘i ve su buharının tamamı bu katmandadır.
• Yoğunluğu en fazla olan katmandır.
• Yeryüzünü etkileyen bütün iklim olayları bu katmanda görülür.
• Troposfer daha çok yerden yansıyan ışınlarla alttan itibaren ısındığı için yükseldikçe sıcaklık azalır.
• Yatay yönde de Ekvatordan kutuplara doğru sıcaklık azalır. Sebebi, dünyanın şeklinden dolayı güneş ışınlarının düşme açısının küçülmesidir.
• Subuharının tamamı bu tabakada bulunur.Subuharı Troposferi geçemez.Çünkü Troposferin üst katları soğuk olduğundan tamamı yoğunlaşarak bulutlara dönüşür.
2)STRATOSFER:Subuharı olmadığından bulut oluşmaz,dolayısıyla iklim olayları görülmez. Sıcaklık değişimi yok gibidir.Sıcaklık her yerde -55° C’dir.
3)MEZOSFER:Atmosferin orta tabakasıdır.Bu tabakanın alt katına Ozonosfer, üst katına Kemosfer denir.
4)OZONOSFER: Güneşten gelen morötesi ( ultraviyole) ışınlar tarafından oksijen moleküllerinin O3 ‘e dönüştürülmesiyle oluşur.
Güneşten gelen zararlı ışınları tutar, soğumayı önler.
5)KEMOSFER: Az miktarda zararlı ışın tutulur.Gazların iyonlaşmaya başladığı yerdir.Molekül parçalanması sırasında çıkan enerji, bu tabakanın sıcaklığını arttırır.
6)İYONOSFER: Daha alt tabakalarda iyonlarına ayrılan gazlar yükselerek bu tabakada birikir. Daha önce iyonlarına ayrılmamış olan gazlarda bu tabakada tümüyle iyonlarına ayrılır. Gazların iyonlara ayrılması sırasında ortaya çıkan enerji bu tabakada ısı artışına neden olur.Ancak ısıyı tutabilecek ortamda gaz olmadığı için sıcaklığı düşüktür. Radyo dalgalarını en iyi yansıtan tabakadır.
7)EKZOSFER: Atmosferin en dış sınırıdır.Çok seyrelmiş iyonlardan oluşmuştur.Bu tabakada yükseldikçe iyonların oranı azalarak uzay boşluğuna geçilir. Ekzosfer tabakasına gelen Güneş ışınlarının değerine “solar konstantı veya Güneş sabitesi” denir. Bu enerji çok yüksektir.Isıya dayanıksız olan metalleri kısa sürede eritebilir. Ancak Ekzosferde Güneş enerjisini tutabilecek ortamda gaz olmadığından uzay gibi bu tabakada soğuktur.
NOT:Kütlesi Dünyadan daha büyük olan gök cisimlerinin atmosferleri Dünya atmosferinden daha kalın olur. Çünkü gökcisminin kütlesi büyükse çekim gücüde büyük olur. Bu nedenle gazlarını daha uzak mesafelerde dahi tutarak atmosferlerini kalınlaştırırlar. Dünyadan daha küçük olan Merkür ve Venüs gezegenlerinin atmosferleri incedir. Ayın kütlesi çok küçük olduğu için çekim gücü, gazları tutabilecek ölçüde değildir. Bu nedenle Ay’da atmosfer yoktur. Ay’da atmosfer olmadığı için Güneş ışınlarının tutulabileceği ortam yoktur. Bu nedenle Ay yüzeyinin yaklaşık sıcaklığı; gündüz, +100° C, gece ise -100° C’dir. Dünyanın atmosferi daha ince olsaydı yada atmosferin yoğunluğu ve subuharı daha az olsaydı, günlük sıcaklık farkları büyük olurdu. Yani gündüzler çok sıcak, geceler ise çok soğuk olurdu. Çünkü ısınma ve soğuma çabuklaşırdı.