Lindsey
Türkiyedeki Endemik Hayvanlar nelerdir,Türkiyedeki Endemik Hayvanlar hakkında bilgi,Türkiye’ye Özgü Hayvanlar,
Ülkemize özgü bir çok hayvan ırkı bulunmakta ancak bunların pek çoğu gereken ilgiyi görmemektedir. Bu yüzden bazı ırklar gittikçe melezleşmekte ve ırk özelliklerini kaybetmektedir.
KEDİ IRKLARI:
Ankara Kedisi
Ankara’dan köken alan bu kediler yurtdışında angora ismiyle de tanınır. Uzun tüylü kedilerin atası olarak kabul edilirler.
Sahiplerine ve evlerine bağlı olan ankara kedileri zeki meraklı ve cana yakındırlar. İnsanlarla iyi anlaşırlar. Oyun oynamayı ve araştırma yapmayı çok severler.
Tüy rengi beyaz kahverengi ve sarıdır. Gözleri mavi yeşil ve sarıdır. Kafaları orta büyüklükte dik ve uç kısımları tüylüdür. Tüyleri uzun ve yumuşaktır. Kuyrukları da uzun tüylü ve kabarıktır. Yürürken kuyruklarını yatay şekilde sırt hizasında tutarlar. Bu hareket tipik ırk özellikleridir.
Van Kedisi
Van yöresine özgü bu kediler türkiye’de olduğu kadar dünyada da ilgi görmektedir. Ancak bilinçsizce melezleştirilmeleri sebebiyle son yıllarda nesli tükenme tehlikesi altındadır.
Cana yakınoyuncu ve çok zeki kedilerdir. Başka bir ilginç özelliği de suyu sevmesidir. Suyla oynar. Hatta yüzebilir.
Van kedisi uzun olmayan üçgen şeklinde bir kafa yapısına sahiptir. Elmacık kemikleri de çıkıktır. Boynu kısa ve kalındır. Kulakları geniştir. Burnu ve patileri pembedir. Tüyleri uzun vucüdu iri kemikli ve kaslıdır. Tüy rengi beyazdır. Fakat baş ve kuyrukta sarı lekeler görülür. Van kedisi erkekte 3.5 kg civarındadır.
KÖPEK IRKLARI:
Akbaş
Akbaş güçlü bir koruma içgüdüsüne sahip olan koruma ve çoban köpeğidir. Sürüyü güdmekten çok korumakta görev alır. Zeki ve sakin yapısından dolayı kolay eğitilebilir. Fakat düşmanının karşısında saldırgansüratli ve çeviktir.
Morfolojik özellikleri:
Tüyleri çift katlıdır.uzun tüylerin yanında kısa ve daha sık olan tüyler bulunur. Renk beyazdır. Kulak ve sırtta krem renk görülebilir. Burun ucu ve dudaklar kahverengi yada siyahtır. Tırnaklar kahverengi ya da beyazdır. Gözler kahverengi kuyruk uzun kulaklar üçgen şeklinde sarkıktır. Başı vücuduyla orantılı iri ve basık boyun orta uzunluktadır. Burun ince ve uzun üst kısmı düzdür. Üst dudak sarkıktır. Göğüs geniş kaslı ve derindir. Karın içe çekiktir. Kalça ve bel dar gövde uzundur. Tetikte beklerken kuyruğu kalça üzerinde kıvrılarak daire şeklini alır.
Cidago yüksekliği: Erkeklerde 70-80 cm dişilerde 65-75 cm’dir.
Ergin canlı ağırlık: Erkeklerde 40-60 kg dişilerde 35-45 kg’dır
Ortalama yaşam süresi: 12 yıl
Gelişimini tamamlama yaşı: 15 ay
Kangal
Kangallar dünyada büyük ilgi gören bir ırktır. Bu köpekler için dernekler kurulmuş yarışmalar düzenlenmiştir. Ancak kendi ülkesinde daha az ilgi görmektedir.
Zeki cesur ve çevik olan kangallar aynı zamanda da inatçı olmaları nedeniyle eğitimde zorluk çıkarabilirler. Ancak sahiplerine çok bağlıdırlar. Ve çok iyi koruma köpeğidirler.
Ağız-burun yapısı kısa küt çene kuvvetlidir. Dudakları sarkıktır. Göz kulak ağız etrafı ve burun üstüne kadar siyahtır. Gözler küçük ve kahverengidir. Kulaklar orta büyüklükteüçgen ve sarkıktır. Boyun orta büyüklükte gövde ise kare şeklindedir. Göğüs derin karın içe çekiktir. Bacaklar uzun ön bacakları arkaya göre daha güçlüdür. Vücut rengi bozdur. Ergin canlı ağırlık : Erkeklerde 50-60kg dişilerde 45-55 kg
Türk Tazısı
Yerli av köpekleri Türkiye’de tazı ya da Türk tazısı olarak adlandırılır. Görme yetisiyle avlanan bu ırk gazehound ya da greyhound ailesindendir. Atalarının St. Hurbert tazıları olduğu düşünülmektedir. İpeksi postu saluki’ye(iran tazısı) benzer. Gözlerinin ön planda olmasıyla salukiden ayrılır. İyi bir bakımla salukiden daha büyük olabilir. Benekli tazı bu ırkın temsilcilerindendir. O Türk tazısının klasik örneğidir. Çeşitli tüy renklerine sahiptir.
Türk tazısının coğrafi sınırları yoktur. Yani bölgesel bir ırk değildir. Türkiye’nin herhangi bir kırsal bölümünde bulunabilir. Genellikle sahipsiz kırsal bölgelerde başıboş dolaşırlar ve kontrolsüz ürerler. Bu yüzden birbirlerinden farklı şekil ve renklere sahiptirler. beyaz kahverengi krem sarımtırak kahverengi olabilir. Başıboş dolaşan tazılar diğer sıradan sokak köpekleri gibi görünürler.
Çatal Burun
Çatalburun Tarsus’ta yetiştirilen bir av köpeği ırkıdır. Rengi siyah kahverengi-beyaz yada sadece kahverengidir. Gözler bal rengikahverengi ya da siyah burun ise siyahten rengi
Kars Köpeği
burunları uzundur. Vücutları uzun ve zariftir. Kulakları uzun bir gözünün mavi diğerinin sarı olmasıyla ünlüdür. Fakat her iki gözü de aynı renkte olabilir. Ergin canlı ağırlığı dişide 3 kg gri kahverengidir. siyah
Kars köpeği Türkiye’nin kuzey doğusuna özgü temel işlevi sürü korumak olan kafkas dağ köpeklerine benzerlikler gösteren güçlü iyi bir vücut konformasyonuna sahip dikkatli gereksiz saldırganlığı olmayan bir guard köpeğidir.
Bu köpeklerin yerleşim alanı Kars Artvin Ardahan Ağrı ve Iğdır ovalarıdır. Bu yöreler aynı zamanda Ermenistan ve Gürcistan’a komşudurlar. Kars köpeğinin bu yörede bulunan yerli köpeklerle Caucasian Ovcharka(kafkas dağ köpeği) ırkının melezlenmesi sonunda ortaya çıktığı varsayılmaktadır.
Genel Görünüm: kars köpekleri güçlü iyi kas yapısına sahip atletik vücut yüksekliği ile uzunluğu simetrik kare görünümlü vücut yapısına sahiptir. Kafaları geniş ve ayı kafasına benzer.
Yükseklik: Ergin erkeklerde 63-71 cm Ergin dişilerde 60-68 cm
Vücut büyüklüğü: Ağırlık iyi kaslı kuvvetli bir görüntü verecek biçimde vücut büyüklüğü ile orantılıdır.
Post: Dış koruma kılları ile alt post tabakasından oluşan çift kat şeklindedir. Genellikle uzun kıllardan oluşur. Başka kıllar uzun boyun bölgesindeki kıllar ise yele görünümündedir. Kuyruk kılları gür ve dağınıktır.
Renk: Bütün renkler ve renk kombinasyonları mevcuttur. Çoğunlukla kahverengi siyah krem gri görülür.
Vücut: Sırt geniş düz ve kaslı. Bel kısa geniş ve hafif kavislidir. Ön ayaklar dik ve kuvvetli arka ayaklar dik ve birbirne paraleldir.
Kuyruk: Bol kıllı uzun ve genellikle ayaklara kadar uzanır. Sakinken ucu kıvrımlı ve aşağıda
Hareket: Serbest arka çeyrekten yönlendirilen kısa adımlarla hareket ederler.
AT IRKLARI:
Anadolu tipi
Anadolu at tipleri küçük ve yerden yapılıdırlar. Baş orta büyüklükte alın geniş bel kısa ve kuvvetlidir. Boyun orta uzunlukta göğüs geniş ve derindir.cidago yüksekliği 130-140 cm.
Anadolunun şartlarına çok iyi adapte olduğu için türk çiftçileri tarafından kullanılmaktadırlar.
Uzun yayla tipi
Bu at tipi Sivas’la Malatya illeri arasında bulunan Uzun Yayla’dan köken aldığı için bu ismi almıştır. Uzun yayla atlarının ataları Rusya’dan gelen göçmenlerin beraberinde getirdikleri çerkez atlarıdır. Günümüzde bu atların sayısı oldukça azalmıştır.
Anadolu tipine göre daha yüksek ve daha ağır bir cüsseye sahiptir. Baş iri burun koç görünümündedir. Omuzlarının dik olması nedeniyle yavaş yürürler. Dar göğüslülük ve sarkık karınlılık sıkça görülür.
Çukurova tipi
Çukurova tipi atlar bir taraftan uzunyayla atının diğer taraftan da arap atının genotipini taşırlar. Uzunyayla genotipini taşıyanların başı büyük ve burnu koç görünümündedir. Cidago yüksekliği 140 cm yada daha fazladır. Arap atı genotipini taşıyanlarda ise cidago yüksekliği 130 cm civarındadır. Baş ufak ve zarif profil düzdür.
Midilli alarm durumunda sırtta yuvarlak oluşturacak biçimde yüksek tutuşludur.
Bu atlar poni grubundandır. Poniler çok küçük yapılı 110-120 cm cidago yüksekliğine sahip hayvanlardır.
Türkiye’de daha çok Ege Bölgesinde sahillerde ve adalarda yetiştirilirler. Ponilerin küçük olanları spor ve zevk amaçlı yetiştirilirken daha büyük yapılı olanları hafif binek ve yük hayvanı olarak kullanılırlar. Bu atlar küçük yapılı olmalarına rağmen kötü bakım ve beslenmeye karşı dayanıklı hayvanlardır.
Malakan Atları
Bu atların ataları Rusya’dan Kars’a gelen göçmenlerin beraberlerinde getirdikleri atlardır. Cüsseleri iri beden geniş ve derindir. İyi bir iş hayvanıdır.
Canik Atları
Bu atların kökeni de Rusya’ya dayanmaktadır. Samsun ve Çarşamba yöresinde yetiştirilmiştir. Baş orta büyüklükte profil düz boyun kısa ve bacaklar kuvvetlidir. Asabi mizaçları ve çevik hareket kabiliyetleriyle diğer yerli at ırklarından ayrılırlar.
HOROZ IRKLARI:
Denizli Horozu
Ötüşüyle ünlü bu ırkın en ilginç özelliği nefesi kesilinceye kadar ötüp bazen de bu sırada baygınlık geçirerek sırt üstü yere düşmesidir. Ötüş süresi 25-30 saniye kadardır. Bu süre ötüşün başlamasından itibaren ağzının açık kaldığı süreye göre hesaplanır.
Bacakları koyu gri veya mor ibik balta ibik şeklinde kulakçık kırmızı veya siyah kirli beyaz gözleri siyah ve sürmelidir. Canlı ağırlık 3-3.5 kg’dır.
Denizli horozları çeşitli özelliklerine göre sınıflandırılabilir. Renklerine göre: Al siyah kınalı pamukkır kürklü. Vücut yapılarına göre yüksek boyun sülün küpeli. İbik şekillerine göre geniş ibik dar ibik. Ses tonuna göre ise ince davudi kalın ses diye ayrılır.
Gerze Horuzu
Gerze horozu Sinop’a ait bir ırktır. Renkleri siyahtır. İbikleri kırmızı çatallı ve boynuz gibidir.Gagası incik oynak deri ve pulları siyah; beden derisi kulak lobları beyazdır. Ayak ve mahmuzlarının uzundur. Bu yüzden yemini çökerek yer. Bu da onu diğer ırklardan ayıran bir özelliktir.
TAVŞAN IRKI:
Ankara Tavşanı
Ankara tavşanı, diğer adıyla Angora tavşanı uzun ve yumuşak tüyleriyle tanınır. Ankara keçisiAnkara ilinden tüm Dünya’ya yayılmışlardır. 1700’lü yıllarda Avrupa’da Fransız yüksek tabakasının rağbet ettiği en popüler evcil hayvan olmuşlardır. 1900’lü yılların başında ise Amerika’da tanınmaya başlanmışlardır. Birçok varyetesi türetilmiştir. Fransız, Alman, Dev, İngiliz, Satin, Çin, İsveç, Finli türleri gibi. Yalnız yerel Amerikan tavşan besleyicileri klubünün (ARBA) kategorize ettiği İngiliz, Fransız, Dev ve Satin türleridir
Angora tavşanı da denilen bu ırk yününden iplik elde edilen tek tavşandır. Yünü uzun ince parlak ve dokunmaya elverişlidir. Dünyada ankara tavşanı yetiştiriciliği ülkemizdekinden daha yaygındır.
Vücut ağırlığına bağlı olarak Ankara tavşanından yılda elde edilen yün miktarı koyunun l kg. canlı ağırlığına karşılık alınabilen yünün yaklaşık 4 katı kadardır. Bu yünün lifleri düzgün ve ipeksi bir yapıya sahiptir. Genellikle % 10-20 oranında kuzu yünü veya sentetik liflere karıştınIarak çeşitli giysilerin yapımında kullanılır. Boyanmamış saf Ankara yünü kuvvetli elektromanyetik etkisi dolayısıyla romatizma artrit gibi hastalıklara karşı terapik giysilerin üretiminde de kullanılmaktadır.
KEÇİ IRKI:
Tiftik Keçisi
Orta asyadan anadoluya göç sırasında getirilmiş bir ırktır. Daha çok Ankarada bulunduğu için ankara keçisi olarak adlandırılır. Vücut örtüsü gümüş renginde ince uzun parlak tiftiklidir. Büyük boynuzları ince ve kısa kuyrukları vardır.
Tiftik gümüş beyazı rengi parlaklığı uzunluğu elastik olması nem çekmesi ısıya dayanıklılığı iyi boya alması ve diğer tekstil elyafı ile karışabilmesi gibi özelliklerinden dolayı tekstil sanayiince tercih edilmektedir.
Anadolu Yaban Koyunu (Ovis gmelini anatolica)
Elli yıl öncesine kadar İç Anadolu`nun batı (Sivrihisar, Nallıhan, Emir Dağları) ve güney (Karaman civarı, Bolkar Dağları) sınırlarında, orta yükseklikteki dağlarda yaşayan Anadolu Yaban Koyunu, evcil koyunların atası olmasına karşın, onlara hiç benzemez. Çok zarif ve çevik bir hayvandır.
Yazın sarımsı kahverengi olan postu kışın koyulaşır, ayak bileklerindeki ve sağrısındaki (beli ile kuyruğu arasındaki dolgun ve yuvarlakça kısmında) beyaz lekeler belirginleşir. Erkeklerin iki yana doğru açılan ve yaşlandıkça uzayan boynuzları vardır. Dişiler boynuzsuzdur ve diğer akrabaların bu şekilde ayrılırlar. Erkeklerinin 45-74kg, dişilerininse 35-50kg ağırlıkta olduğu bu hayvanların boyları 105-140cm`dir.
Anadolu Yaban Koyunu`nun tipik yaşama ortamı, bozkırla ormanın birbirine yaklaştığı, kurak ve yumuşak hatlı tepelerdir. Otlar, baklagiller ve yer altından kazarak çıkardıkları yumrularla beslenirler. Düşmanlarını çok uzaktan görüp hızla kaçabilirler.
Yaban koyunları 15 yaşına kadar yaşayabilir. Erkekler 4-5 yaşından sonra, dişiler iki yaşından sonra ürerler. Dişiler gençken tek, yaşlanınca ikiz kuzu doğururlar. Yaşlı erkekler kızışma mevsimi dışında, diğer bireylerden ayrı olarak gevşek sürüler oluştururlar.
Dünyanın en eski uygarlıklarından ve belki de ilk kenti olan Çatalhöyük, Hodulbaba Dağı`ndan yalnızca 100km uzaklıkta. Hayvanların evcilleştirilmesinde önemli rol oynadıklarına inanılan Anadolu`nun bu eski halkı, belki Andolu Yaban Koyunu`nu da ilk evcilleştiren insanlardı. Değişik ülkelerden birçok araştırmacı, şu sıralarda arkeolojik ve genetik çalışmalarla gerçeği aydınlatmaya çabalıyorlar.
1966`da koruma altına alınınca, Anadolu yaban koyunlarının sayıları hızla artmış; bugün 700`ü aşkın oldukları tahmin ediliyor. Yörede evcil koyunların çokça otlatılması ve çoban köpeklerinin yaban koyunu kuzularını öldürmeler en önemli azalma etkenleri. Bunu önlemek için 1989 yılında, yaklaşık 5000 hektarlık bir alan elektrikli tel örgüyle çevrilmiş ve kışın kuru ot ile desteklenmiş.
Yerel olarak "ceran" ya da "ceren" olarak da adlandırılan Anadolu yaban koyununun dünya üzerindeki toplam bireylerinin %90`ı şimdi Milli Parklar ve Av-Yaban Hayatı