Mehmet akif ersoy milli mücadeledeki yeri

MEHMET AKİF ERSOY, MİLLİ MÜCADELEDEKİ YERİ, SANATI VE DÜŞÜNCESİ

Mehmet Akif, milli marşımızın şairi ve milli mücadelemizin toplumu bilinçlendirme noktasında güçlü savunucusu, renkli bir simasıdır… Renkli bir simasıdır diyorum çünkü gerçekten de çok yönlü ve renkli bir kişiliktir. Ülke içinde savunduğu düşüncelerden dolayı yerine göre softa, yerine göre medeniyet düşmanı, Mısır’da bulunduğu yıllarda giydiği Batı tipi kıyafetlerden dolayı ecnebi gibi sıfatlara maruz kalmış birisidir.

Kıymetli dinleyiciler, milli mücadelemizin dayandığı iki ana şiar vardır; hâkimiyeti milliye, yani milli egemenlik ve istiklal-i tam, yani tam bağımsızlık. Bu iki şiar, Milli mücadelemizin "ya İstiklal ya ölüm" parolasıyla ifade edilen sembol hedefini oluşturur. Gerçekten de bu iki ilke olmadan milli mücadele, milli mücadelesiz de Mehmet Akif Ersoy anlaşılamaz. İçinden şehit çıkmayan evin kalmadığı, insanların cephelerde bulunmak yerine sevdikleriyle birlikte olma iştiyakının önlenemez bir hale geldiği, istilacı güçlere karşı direnmek ic;in maddi, manevi tüm dayanakların tükendiği bir ortamda Mehmet Akif’in İstiklal Marşımızdaki seslenişi, bir gök gürültüsü gibi Anadolu semalarında yankı bulmuştur: "Korkma sönmez bu şafaklarda yüzen al sancak."

0, Konya’dan Kastamonu Nasrullah Camiine, oradan Diyarbakır Camii Kebirine, kitlelere milli mücadele ruhunu, bugün de toplumumuzun değişmez ortak paydaları olan değerleri aşılayan gerçek bir mücadele adamı ve milletvekilidir. Mehmet Akif hakkında konuşmak, bugünü konuşmak demektir; 0, kendi sırça köşküne çekilip hayal hanesinde ürettiklerini pazarlayan, topluma ve onun değerlerine değmeden yaşamaya çalışanlardan değildir. 0, sözünün odun olması pahasına hakikat olmasını yeğleyen, Hakkın hatırını her şeyin üstünde tutan gerçek bir sanatkâr, fikir ve mücadele adamıdır. Akif, hayatın her yerindedir; baştan başa hayat safhalarından ibaret olan eserine Safahat adını vermesi, bu bakımdan oldukça anlamlıdır. Doktorların himmetine erişmek için sıra bekleyen zavallı hastalar, bunları sömürmeye çalışan rüşvetçi1er, ekmeklerini pazı güçlerinden çıkaran hamallar, minyatür birer kamuoyu olan mahalle kahveleri, karanlık sokaklar, kimsesiz ihtiyarlar, Seyfi Baba’lar" Köse imam’lar ve elbette Çanakkale şehitlerinin destansı mücadelesi Safahat’ın sayfaları arasından çıkıp fikrimize ve gönlümüze taşınır.

İslam’ı bulundukları zamanın kabına sığdırıp onu donduranlar, modernizmin meydan okumasının farkına bile varamayanlar, Akif’in şefkatli fakat keskin öfkesinin muhatabı olmaktan kurtulamaz. Aynı şekilde, modernleşmeyi batılılaşmakla bir tutanlar, bunun için de oz değerlerimizi rüşvet verenler, Safahat’ta kıyasıya eleştirilir. Miskinlik, tembellik, adamsendecilik, taklitçilik gibi tüm sosyal yaralarımız karşısında Akif’in misyonu şaşkın adamı ayağa kaldıracak bir kalk borusuna ses vermektir. Ancak, ayni Akif, toplumumuza yönelen dış tehditler söz konusu olduğunda, sahip olduğumuz erdemleri öne çıkarır ve on Iarı harekete geçirmeye çalışır. Hak kavramının çift uçlu anlam kökünden yararlanarak istiklalimizi bu esas üzerinde temellendirir. Batıda üretilen ilim ve teknolojiyle bunun sonucunda ortaya çıkan toplumsal örgütlenme biçimi, belirli kayıtlar altında Mehmet Akif için kabul edilebilirliğin ötesinde benimsenmesi zorunlu bir değişim alanıdır. Bununla birlikte, Doğu Islam dünyasının eksik ve kusurlarına bakılarak, göreceli geri kalmışlığına odaklanarak Batının bu coğrafya üzerindeki sömürgeci yaklaşımını haklılaştırma c;abalarını kategorik olarak reddeder; çünkü sömürgeci ve dünyevileştirici boyutuyla batı medeniyeti hak kavramını kuvvetle tanımlayan, güçlü olmayı haklı olmanın gerekçesi sayan bir medeniyettir.

İnsanlığın, en azından çogunlugunun refahını hedeflemeyen ya da bunu gerçekleştirmekten uzak olan bir medeniyet tasavvurunun insani boyutu eksik olduğu âşikârdır..Akif, marifet ve faziletle kanatlanmış, ilim ve hikmeti kaynağına bakmaksızın kendi yitiği olarak kabul eden, fizik olarak canlı ve zinde bir nesil “Asım’ın nesli” bizim çağdaşlaşma serüvenimizin öznesi olmalıdır, düşüncesindedir.

Akif, sömürgecilige bütün varlığıyla düşman, ilerici ve samimi bir sanat adamıdır. Günümüzün iç karartan, yürek burkan, içinden çıkılmaz problemlerin cevabını Akif’te arayanların eli boş dönmeyecektir. Krizler içinde kıvranan toplumumuzun Akif’ten alacağı çok ders bulunmaktadır. Akif, Cevdet Paşa’yla başlayan, Tunuslu Hayrettin ve Sait Halim Paşa’larla devam eden bir düşünce geleneginin son büyük temsilcisi, Safahat ise Türk dilinin en mükemmel eserlerinden biridir. Mehmet Akif, yaşadıgı kıtanın tarihini bütün derinlikleriyle bilen ve dertlerini ömur boyu kendi derdi olarak haykıran bir düşünce adamıdır. Zekası, sezişi ve imanıyla kördüğüm olmuş birçok meseleyi aydınlığa kavuşturacak bir vicdandır. Her namuslu insanın yol arkadaşı ve düşünce tarihimizin kilometre taşlarından biridir. Akif’i dertlendiren hüzün, yalnız kendi tarihimizden yükselen Istırap çığlıkları degil, bütün mazlum milletlerin, bütün İslam dunyasın maruz kaldığı insafsız istismar faciasıdır. Emperyalizm, Akif kadar müthiş bir düşman tanımamıştır. Mehmet Akif’in yürek yangınlarından çıkan çığlığa, kulaklarımızı ve gönlümüzü açık bulundurmak önemli olsa gerek. Sözlerimi Akif’i anmanın yanında onu anlamanın da önem arz ettiğini vurgulayarak onun Safahat’ında yer alan serlevha niteligindeki şu dizeleriyle bitirmek istiyorum:

Bana sor sevgili kâri’, sana ben söyleyeyim,

Ne hüviyyette şu karşımda duran eş’arım:

Bir yığın söz ki, samimiyyeti ancak hüneri;

Ne tasannu bilirim, çünkü, ne san’atkârım.

Şi’r için gözyaşı derler; onu bilmem, ,

yalnız, aczimin giryesidir bence bütün âsârım!

Ağlarım, ağlatamam; hissederim söyleyemem;!

Dili yok kalbimin, ondan ne kadar bizârım

Oku, şayed sana bir hisli yürek lazımsa;

Oku, zira onu yazdım, iki söz yazdımsa.

Hayır, hayal ile yoktur benim alışverişim…

inan ki: Her ne demişsem görüp de söylemişim.

Şudur cihanda benim en beğendigim meslek:

Sözüm odun gibi olsun; hakikat olsun tek!

HASAN AKÇAY