Hayat…
Bebek sahibi olmaya karar verdiğinizde bu soruları cevaplayın, gebelik rehberi, hamileliğe karar verdiyseniz bunları bilmelisiniz
GEBELİK ÖNCESİ
Bebek sahibi olmaya karar verdiğinizde ya da gebe olduğunuzu öğrendiğinizde aşağıdaki soruların cevaplarını vermelisiniz.
1. KIZAMIK AŞISI OLDUNUZ MU?
Kızamık hastalığı bebeğin iç organlarının oluştuğu ilk döneme rast gelirse, bebek önemli bozukluklara sahip olabilir. Doktorunuza başvurarak kızamığa karşı bağışıklığınız var mı, yok mu öğrenmek için kan testi yaptırın. Bağışıklığınız yoksa kızamık aşısı yaptırın.
2. KRONİK BİR HASTALIĞINIZ VAR MI?
Şeker, kalp yada sara gibi hastalığınız olup olmadığını doktorunuzla görüşün. Eğer var ise doktorunuz değişik tedaviler önerebilir.
3. YAŞINIZ KAÇ ?
Gebelik için en uygun yaşlar 20-30 yaş arasıdır. Doğum aralıkları en az 2 yıl olmalıdır. 35 yaşın üzerinde annelerde riskli doğun oranı yüksektir. İleri yaşlarda mongol çocuk riski fazladır. 18 yaşından küçük annelerde ise özürlü doğum veya düşük kilolu bebek ihtimali yüksektir.
4. DOĞUM KONTROL HAPI
Eğer doğum kontrol hapı kullanıyorsanız bunu en az 3 adet dönemi öncesi bırakınız.
5. ÇALIŞAN BİR KADIN MISINIZ ?
Siz yada eşinizin içi, radyasyon, kimyasal maddeler, kurşun, narkoz vb. ile ilgiliyse gebelik öncesi daha az riskli bir işe geçmelisiniz. Ayrıca ağır yük kaldırmayı gerektiren bir iş ise, işyerinizden görev değişikliği isteyebilirsiniz.
6. KİLONUZ NE DURUMDA ?
Gebelik başlangıcından en az 6 ay öncesinden kilonuzu boyunuzla doğru orantılı hale getirin.
7. İÇKİ & SİGARA
Gebeliği düşündüğünüzden itibaren bu iki düşmanı terk edin. Bebeğe en çok zarar verebilecek iki unsur; alkol ve sigaradır.
GEBELİĞE BAŞLANGIÇ
Hamileliği düşünüyorsanız, yaşam düzenizi, bebeğe zarar verecek etkilerden uzak durma üzerine kurun. Unutmayın; bebeğin tüm önemli organları hamileliğin ilk 3 ayında oluşur. Bu dönem gebelikte en kritik süre olarak kabul edilir.
GEBELİĞİN İLK BELİRTİLERİ
Aşağıdaki değişikliklerin bir yada birkaçı gebe olabileceğinizin göstergesidir. İlk başta bunların hiçbirini hissetmeyebilirsiniz, ama içgüdüsel olarak bazı şeyleri farklı duyumsadığınız için gebe olduğunuzu tahmin edebilirsiniz.
? Adet gecikmesi, adetiniz düzensizse, sinirler açısından gergin, hasta ya da yoğun çalışma içerisinde iseniz adet gecikmesi gebe kalıp kalmadığınız hakkında pek bilgi vermez. Ayrıca gebe kaldıktan sonraki ayda da adet dönemine gelen günlerde hafif bir kanama görülebilir. Buna halk arasında “üstün görme” adı verilir.
? Göğüslerde hafif büyüme, duyarlılık, bazen karıncalanma görülebilir.
? Ağızda güçlü bir metalik tat.
? Sürekli yorgunluk, halsizlik.
? Normal vajinal akıntıda görülen artış.
? Günün her saatinde görülebilen bulantı, bazen kusma.
? Alkol, kahve, sigara gibi bazı şeylere karşı tiksinti, bazı besinlere karşıda aşırı istek (aşerme)
? Hormonel değişikliklere karşı bağlı olarak aşırı duygusallaşma.
? Sık idrar gitme isteği görülebilir..
GEBELİĞİN KESİNLEŞMESİ
Gebe kaldığınızdan kuşkulandığınızda bunu en kısa zaman da kesinleştirmelisiniz. Bu amaçla günümüzde kullanılan en yaygın yöntem idrarla gebelik testidir. Bu test, adet gecikmesinden yaklaşık iki hafta sonra doğru bilgi verir. İki adet dönemi gecikme olduğunda ise doktorunuz vajinal muayene ile gebe kalıp kalmadığınızı söyleyebilir.
NELERDEN SAKINMALI
SİGARA KULLANIMI
Sigara içmeniz bebeğinizi oksijensiz bırakır. Sigara ayrıca düşük, ölü doğum ve anormal bebek sahibi olma riskini de artırır. Ne kadar çok sigara içerseniz risk de o kadar çok olacağından sigarayı bütünü ile bırakmalısınız. Eğer bırakamıyorsanız dumanı akciğerinize çekmemelisiniz. Pasif sigara içimi de zararlı olduğundan sigara içilen yerlerden uzak durunuz.
ALKOL
Alkol kullanımı bebeğinize ciddi zararlar verebilir. Alkolün ne kadarının güvenli olduğunu kimse bilmediğinden, en iyisi gebelik süresince hiç alkol kullanmamaktır.
İLAÇLAR
İlaçların çoğu bebeğe zararlı olabilir. Bu nedenle gebe olduğunuzu bilen bir doktor tarafından verilmemişse, gebeliğiniz süresince tüm ilaçlardan kaçınmalısınız. Buna aspirin gibi basit görünen ilaçlarda dahildir. Şeker hastalığı gibi önemli bir hastalığınız varsa doktorunuz ilacınızın dozunu gebeliğe göre ayarlayabilir.
DİĞER RİSKLER
Kedi, köpek dışkısı ve çiğ et anne karında bebeğe zararlı olabilecek toksoplazma denen bir paraziti taşıyabilir. Bahçede çalışırken eldiven kullanın, mutfakta çiğ etlere dokunduktan sonra ellerinizi iyice yıkayın. Bazı yörelerde sevilen çiğ köfte gibi yiyeceklerden uzak durun.
GEBELİKTE BESLENME
Gebelikte beslenme diğer dönemlerdeki beslenmeden çok daha önemlidir. Bebeğin tek besin kaynağı vardır. SİZ… Gebelikte ne beslenme alışkanlıklarının ne de damak zevkinin değiştirilmesi gerekmez. DENGELİ ve ÇEŞİTLİ beslenmek önemlidir. Yapacağınız tek şey doğal, taze ve bol çeşitli besinler almaktır. Ancak şu anda kadar yediklerinizin arasında bebeğe zarar verecek bir şey olup olmadığını araştırmanızda fayda var.
SAĞLIKLI BEBEK İÇİN BESLENME
KALSİYUM
Bebeğinizin gebeliğinin 8. haftasında oluşmaya başlayan kemik ve dişlerinin gelişimi için önemlidir.
Beyaz Ekmek
Yağı Alınmış Süt
Yarım Yağlı Peynir
Lor Peyniri
Taze Badem
Sardalye
C VİTAMİNİ
Plasenta için yararlıdır. Vücudun hastalık etkenlerine karşı direncini artırır ve demirin bağırsaklarda emilimini kolaylaştırır.Kaynakwh:
Lahana
Greyfurt
Domates
Karnabahar
Bürüksel Lahanası
Portakal
Patates
Çilek
FOLİK ASİT
Bebeğin merkezi sinir sisteminin gelişmesi için folik asit gereklidir. Her gün alınmalıdır. Çiğ ya da çok az haşlayarak yemelisiniz.
Ispanak
Karnabahar
Fındık
Yerfıstığı
PROTEİN
Gebelikte protein gereksinimi artığı için protein içeren besinleri almalısınız.
Tavuk eti
Yoğurt
Mercimek
Kaşar Peyniri
Yağsız Kırmızı Et
Balık
Yer Fıstığı
Fıstık Ezmesi
Yumurta
LİFLİ GIDALAR
Kaynakwh:
Lifli (posalı) gıdalar gebelikte sık görülen kabızlığın önlenmesinde çok yararlıdır.
Kepekli Ekmek
Ahududu
Kepekli Makarna
Pırasa
Kuruyemiş
Bezelye
Kuru Kayısı
Kuru Üzüm
DEMİR
Bebeğin ve annenin ana ihtiyaçlarından biridir. Demir eksikliği yorgunluk ve saç dökülmesi gibi fiziksel belirtiler ortaya çıkar.
Gıdalar yoluyla alınan demir yeterli olmaz. Demir içeren ilaçlarında tavsiye olarak alınması gerekir.
Yağsız Kırmızı Et
Ton Balığı
Fındık
Karaciğer
GEBELİKTE ÖNERİLEN YARARLI VE ZARARLI BESİNLER
EN YARARLI BESİNLER
? Süt, yoğurt, peynir
? Yeşil yapraklı sebzeler
? Yağsız kırmızı et
? Tavuk eti
? Sardalye
? Portakal
? Balık
? Kepekli ekmek
EN ZARARLI BESİNLER
? Genel olarak tatlı ve şekerlemeler
? Şekerli marmelatlar
? Alkol ve likörler
? Gazlı ve şekerli içecekler
? Aparatifler
? Kızartmalar
? Çok fazla kahve ve çay
? 2 kişilik yemek
? Sigara
GEBELİKTE ÖNERİLEN GÜNLÜK BESİN MİKTARLARI
SABAH KAHVALTISI
1 Su bardağı süt (200d)
Beyaz peynir 30-60 gr.
1 Yumurta
1 Dilim ekmek
Şeker (15-30) gr
ÖĞLE YEMEĞİ
1 Porsiyon et (ızgara-haşlama 200 gr)
1 Porsiyon sebze (200 gr)
½ Su bardağı yoğurt (100 gr)
1 Porsiyon meyve (200-250 gr)
AKŞAM ÜZERİ KAHVALTISI
1 Su bardağı süt (200 cc)
AKŞAM YEMEĞİ
1 Porsiyon et veya balık (200 gr)
1 Porsiyon sebze (200 gr)
1 Dilim Ekmek
1 Su bardağı meyve suyu
GEBELİKTE DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN UNSURLAR
Gebeliğiniz sırasında aldığınız besinler plasenta aracılığı ile bebeğinize de geçmektedir. O yüzden bebeğinize zararlı olabilecek besin maddelerinden korunmanız gerekir.
YAĞLAR
Dengeli bir diyette toplam enerji ihtiyacının %30’u yağlar tarafından karşılanmalıdır. Tüketilecek yağların seçimince bitkisel kökenli olanlar (zeytin ve mısırözü yağları ), hayvansal olanlara (tereyağı, iç yağı) tercih edilmelidir.
İŞLENMİŞ YİYECEKLER
Konserve gibi işlenmiş yiyeceklerden gebeliğiniz süresince uzak durmalısınız. Bu tür yiyeceklere genellikle fazladan şeker yada tuz katılmıştır; fazlaca yağ içerebilir, içlerinde gereksiz koruyucu, tatlandırıcı, renklendiriciler bulunabilir. Ürünlerin etkilerini dikkatlice okuyup yapay maddeleri içermeyen yada az içerenleri seçmelisiniz.
DONDURULMUŞ YİYECEKLER
İşyeri yemekhanelerinde verilen sıcak yemeklerden, önceden pişirilmiş süpermarket yiyeceklerinden, yeni pişirilmiş ve sıcak olmayan tavuk etinden sakınmanız gerekir. Bunlarda bebeğinize geçip tehlike yaratabilecek bakteriler bulunabilir.
SÜT VE PEYNİR
Tam mayalanmamış peynir ve pastörize edilmemiş süt de zararlı olabilir. Mutlaka pastörize edilmiş süt içilmelidir.
SIVILAR
Gebelikte böbrekleri çalıştırmak ve kabızlığı önlemek için bolca sıvı içilmesi çok yararlıdır.
En iyi içecek sudur. Bu nedenle gebelikte istediğiniz kadar bol su içebilirseniz.
ÇAY – KAHVE – KAKAO
Bunların hepsinde bulunan kafeinin sindirim sistemine bazı zararlı etkileri vardır. Kafein içeren içecekleri günde 3 fincandan fazla içmeyiniz. Hatta mümkünse gebeliğiniz boyunca
hiç yaklaşmayınız.
BİTKİ ÇAYLARI
Gebelik sırasında bitki çayları içmek istiyorsanız bunların etkilerini iyice araştırınız.
Paketlenmiş olarak satılan hazır bitki çaylarının bir bölümünde bebeği etkileyebilecek katkı maddeleri olabilir. Ancak çoğunun bebeğe zararı yoktur. Hatta ahududu yaprağından hazırlanan çayın doğumu kolaylaştırdığına inanılır.
ŞEKER
Kek, bisküvi, reçel ve meşrubat gibi şekerli yiyecek ve içecekte gerekli besin maddeleri azdır. Kilo almanıza neden olabilir. Enerjinizi ekmek gibi karbonhidratlardan almanız, şekeri azaltmanız yararlıdır.
TUZ
Gebelikte aldığınız tuzun miktarını düşürmeniz önemlidir. Fazla tuz bacaklarda şişmelere ve sonuç olarak tansiyonunuzun yükselmesine yol açar.
AŞERME
Gebelikte turşu, muz, karpuz, soğan gibi bazı yiyeceklere karşı istek doğabilir. Çok arzuladığınız bu yiyecekleri sindirim sisteminde bozukluğa neden olmuyorsa ve şişmanlamanıza yol açmıyorsa uygun miktarda yemenizde bir sakınca yoktur.
GEBELİKTE GÜZELLİK
Gebeliğin ortası geldiğinde parlak saçlar, kırmızı yanaklar, pürüzsüz bir cilt daha da güzel görünümünüzde rol oynayacaktır. Hormonlardaki artış sizde fiziksel değişikliklere yol açacaktır. Kendinizi güzel hissetmediğiniz zamanlar sıkça olacaktır. Ancak sizi üzen olumsuz değişikliklerin çoğu doğumdan sonra yok olacaktır.
SAÇLAR
Gür ve parlak saçlar gebeliğin size bağladığı olumlu şeylerden biridir. Bununla birlikte gebelikte saçlar her zaman güzelleşmeyebilir. Gebelik öncesi özelliklere aşırı yağlanabilir, kırılabilir, daha kuru görülebilir. Olağandan daha çok dökülebilir, Yüz ve vücuttaki tüyler daha da belirgin hale gelebilir.
Ne Yapmalı?
Cildinizi iyice temizlemeli, kuru ise kuruyan bölgeyi nemlendiricilerle nemlendirmelisiniz. Ayrıca yıkanırken küvetinize banyo yağı katabilirsiniz.
CİLT RENGİ
Gebelikte cilt renginde koyulaşma görünmesi normaldir. Benler yara izleri doğum lekeleri genellikle gebelikten büyüyüp koyulaşabilir. Göbek altından aşağıya doğru kahverengi bir çizgi belirebilir. Yüzünüzün ve vücudunuzun belirli yerlerinde kelebek biçimde gebelik maskesi denen kahverengi bir leke oluşabilir. Bu doğumdan sonra tümüyle gideceği için kaygılanmanıza gerek yoktur.
Ne yapmalı?
Fazla güneş ışığından sakınmalısınız.
Güneşe karşı koruyucu krem, güneş gözlüğü kullanabilirsiniz.
Gebelik maskesini kozmetik ürünleriyle yok edemezsiniz.
TIRNAKLAR
Gebelik süresince tırnaklar, diğer zamanlarda olduğundan daha kolay kırılabilir.
Ne yapmalı?
Ev yada bahçe işlerinde eldiven kullanmalısınız.
GEBELİK SÜRESİNCE GİYECEKLERİNİZ
Gebeliğin genellikle beşinci, hatta altıncı ayına kadar bol olan normal giysileriniz kullanabilirsiniz. Yine de birkaç yeni giysi moralinizi yükseltecektir. Üstelik bunların özel gebe giysisi olmasına da gerek yoktur. Hoşunuza giden, çekici, rahat, yıkanması kolay giysiler işinizi görecektir.
NE GİYMELİ?
Gebelikte kendinizi sıcağa karşı daha duyarlı hissedebilirsiniz. Bu nedenli sentetik olmayan, pamuklu, bol, hafif giysiler giyinmelisiniz. Belinizi sıkan ya da bacaklardaki kan akımını engelleyen (sıkı, diz üstü çorap gibi) giysilerden sakınmalısınız.
Rahat alçak topuklu ayakkabılar giyinmeniz zorunludur. Bütünüyle düz topuklardan kaçının. Gebeliğin sonuna doğru bağlamakta zorluk çekeceğiniz için bağcıklı ayakkabılarda pek önerilmez.
GİYİM KUŞAM
Okul önlüğü tipi tek parçalı giysiler rahat ve kullanışlıdır. Serin günlerde içine bir tişört giyebilirsiniz. Karnınız büyüdükçe eteğin arkadan sarkmaması için önceden açılacak payı olmasına dikkat edin. Gebe giysilerinde etek bu amaçla önce 2,5 cm. uzun tutulur.
? Bol gömlekler, tişörtler ve eşofman üstleri rahat hareket etmenizi sağlar. Üstelik bunları doğumdan sonrada giyebilirsiniz.
? Kol altları ve göğüsler bol olan giysileri seçin çünkü memeleriniz gittikçe büyüyecektir.
? Önden açılabilir olması bebeğinize süt verirken kolaylık sağlayacaktır.
? Beli sıkan kemer yada büzgü olmamasına dikkat ediniz.
LASTİKSİZ
Eşofmanların belini karnınız büyüdükçe gevşetebilirsiniz.
SIKMAYAN PANTOLONLAR
Eşofman pantolonları ile rahat edersiniz. Lastiği çıkartıp yerine kordon takarsanız belini de büyüyen karnınıza göre ayarlayabilirsiniz.
BEBEĞİNİZE GEREKLİ MALZEMELER
Bebeğinize gereken malzemeleri şimdiden alın, diğerlerini sonradan tamamlayabilirsiniz.
GEREKLİ MALZEMELER
? Bebeğinizin içinde uyuyabileceği bebek arabası ya da bebek sepeti
? Yatak takımları
? Yumuşak bir battaniye
? Varsa bebeğiniz için bir bebek oturağı
? İki yumuşak havlu
? Altını değiştirirken sereceğiniz kalınca örtü ya da ince minder
? Bebek bezleri ve bunları değiştirmede kullanılan malzeme
? Bebeği biberonla besleyecekseniz şişe, emzik gibi malzeme
GEREKLİ GİYSELER
? Bebeğinizin boyu 60 cm’ye yakın olacaktır.
? 6 geniş yakalı fanila
? 8 tulum
? 2 hırka
? 3 pijama
? 2 çift yumuşak çorap
? Güneş aşlığı ve yün bir başlık
Seçtiğiniz giyseler, boyundan
aşağı ve aşağıda çıtçıtlarla kapanmalıdır.
AKLINIZA TAKILANLAR
Her hastanın kuralları ve işleyiş tarzları farklı olduğundan aklınıza takılan soruları önceden doktorunuza sormalısınız. Pek çoğu yanlış olsa da doğumla ilgili bir çok ön yargı aklınızı kurcalıyor olabilir. Doğum olayı ile ilgili aklınıza takılan her soruyu doktorunuza sorarak en doğru bilgileri edinebilirsiniz.
SANCILAR SIRASINDA
? Doğum sırasında eşim ya da bir yakınım yanımda bulunabilir mi?
? Yoksa yanımdakilerin doğum odasından çıkması istenecek mi?
? Doğum ağrıları başladıktan sonra istediğim gibi hareket edebilir miyim?
? Hastanenin ağrı dindirme, bebeğin kalp atışlarını elektronik olarak dinlenmesi ve yapay sancı konularında uygulamalar nasıldır?
? Ağrı giderilmesi için seçeneklerim nelerdir?
DOĞUM SIRASINDA
? Doğum sırasında istediğim gibi yatabilir miyim?
? Dikişli doğum, sezaryen ve yapay ağrı vererek doğum yaptırma konularında hastanenin uygulamaları nasıldır?
DOĞUM SONRASI
? Hastanede ne kadar süre kalacağım?
? Bebeğim geçe gündüz yanımda kalabilecek mi?
? Eşim dilediği zaman beni ziyarete gelebilecek mi?
? Özel bebek bakım bölümü var mı?
? Yoksa bebeğime tedavi gerekirse nereye götürülecek?
ANNE SÜTÜ EŞSİZDİR
Çağımızda tıbbın bebek beslenmesinin ilk 12 aylık dönemi için öngördüğü gıda tartışmasız anne sütüdür.
Emzirmede bebeğin annesi ile arasındaki sevgi dolu sıcak bir ilişkinin başlangıcıdır. Duygusal bağın kurulmasında çok önemli bir yer tutmanın yanı sıra anne sütü bebek için en mükemmel besindir.
NEDEN ANNE SÜTÜ
? Bebeğin yüksek IQ’ ya sahip olmasını sağlar.
? Bebeğin zihinsel, fiziksel ve ruhsal gelişimi için en uygun besindir.
? Bebeğin diş ve çene hastalıklarından, ileri yaşlarda görülebilecek damar sertliği tansiyon şişmanlık gibi rahatsızlıklardan korur.
? Bebeğin sosyal ilişkileri güçlü, dışa dönük erişkin adayı olmasında çok önemli rol oynar.
? Bebeğin başta ishal olmak üzere zatüre, grip idrar yolları enfeksiyonları vb. mikrobik hastalıklardan korur.
? İlk 6 ayda bebeğin tüm besin ihtiyaçlarını karşılar.
EMZİRME
Emzirmede başarı doğru zaman ve doğru pozisyonla sağlanır. Doğumdan kısa süre sonra mümkünse 1 saat içinde emzirmeye başlanmalıdır. Emzirmenin sağlıklı başlaması ve devamı için bebeğin annenin yanında kalması çok önemlidir. Unutulmamalıdır ki bebek ne kadar sık ve çok emer ise annedeki süt üretimi o oranda artacaktır.
HER HAFTA KİLONUZU KONTROL ETTİRİN
En az haftada bir defa olmak üzere düzenli tartılın. Tartılma işini sabahları aç karnına yapın.
Ayda ortalama 1 kg’lık bir artışın üzerine çıkmamanız gerektiğini hatırınızda tutun.
Özellikle el ve ayaklarda şişme görünüyorsa, aşırı kilo artışını derhal doktorunuza bildiriniz. Aynı şekilde kilonuzda belirgin bir düşüş olursa yine doktorunuzu durumunuzdan haberdar edin.