Selçuklular Dönemi

Büyük Selçuklu Devleti kurulmadan önce, Tuğrul ve Çağrı Bey’lerin idaresinde bulunan Türkmenler, Maveraünnehir’de Karahanlı ve Gazneli devletlerinin şiddetli baskıları altında bulunuyorlardı. Bu kardeşler kendilerine daha elverişli topraklar bulmak için bir keşif seferi yapmaya karar verdiler.

Bu düşünce ile Çağrı Bey, üçbin kişilik bir süvari kuvvetiyle batıya, Anadolu’ya doğru hareket etti. Çağrı Bey’in 1015 yılında başlattığı bu ilk keşif seferinden sonra Anadolu’ya yönelik Türk akınları artarak devam etti. Selçuklular 1040 yılında yapılan Dandanakan savaşından sonra bağımsız bir devlet haline gelince, Anadolu gazalarına daha çok önem verdiler ve bu yarımadayı sistemli bir şekilde fethe başladılar.

Tuğrul Bey zamanında, kalabalık Türkmen grupları Van ve Erzurum’a kadar ilerlediler. Bu sırada bir başka Oğuz grubu da Diyarbekir yönünde ilerleyerek Meyyafarikîn (Silvan), Mardin ve Cizre’ye kadar ulaştı. Selçuklular 1046’da Gence’de ve 1048’de Hasankale’de Bizanslıları ağır yenilgilere uğrattılar. Tuğrul Bey 1054 yılında Erzurum’a kadar ilerleyerek bu bölgeleri itaat altına aldı. Aynı yıl Malazgirt kalesini de muhasara eden Tuğrul Bey, kışın yaklaşması üzerine buradan ayrılmak zorunda kaldı. Daha sonra burasını ele geçirdiler ve imparator Konstantinos Dukas’ın gönderdiği Bizans kuvvetlerini bozguna uğrattılar.

Tuğrul Bey’in ölümünden sonra Selçuklu sultanı olan Alp Arslan, Anadolu’nun fethine daha çok önem verdi. Ani ve Kars’ı fetheden Alp Arslan zamanında Selçuklu emirlerinden Gümüştegin, Afşin, Ahmetşah ve Salar-ı Horasan Malatya, Ergani, Ahlat, Siverek, Amid (Diyarbekir), Meyyafarikîn (Silvan), Urfa, Adıyaman, Harran, Nizip ve Antakya taraflarına akınlar yaptılar.

Alp Arslan ‘ın Bizans imparatoru Romenos Diogenes’in kalabalık ordusuna karşı kazandığı Malazgirt Savaşı (26 Ağustos 1071) ise, Anadolu’nun Türkleşmesi ve İslamlaşmasında bir dönüm noktası oldu. Sultan Alp Arslan İslam âleminde büyük bir sevinç meydana getiren bu sefer ile Anadolu’nun kapılarını Türklere açmış oldu. Nitekim bu tarihten sonra akın akın Anadolu’ya gelen Türk grupları burayı kendilerine ikinci anayurt yaptılar. Alp Arslan Malazgirt zaferinden sonra emirlerini, Anadolu’nun fethi için görevlendirdi. Malazgirt zaferini takiben Anadolu’nun büyük bir bölümü Türklerin eline geçti ve burada irili-ufaklı birçok Türk devleti kurulmaya başladı.