Jelibon
Atatürk’ün ikinci Dünya Savaşı Öncesindeki Görüşleri
Dünya politikası ile yakından ilgilenen ve özellikle Avrupa’da gelişen olayları dikkatle değerlendiren Atatürk, yeni bir dünya savaşının çıkacağını yıllar öncesinden görebilmişti. Daha 1932 yılında ABD generali mac-arthur’la yaptığı bir görüşme sırasında, ‘’Almanya’nın İngiltere ve Rusya hariç bütün Avrupa’yı işgal edebilecek bir orduyu kısa zamanda kurabileceğini ve savaşın 1940-1946 seneleri arasında başlayacağını’’ belirtmiştir.Ayrıca Atatürk,Amerika’nın 1. dünya savaşı’nda olduğu gibi ileride çıkabilecek bir savaşta da tarafsız kalmayacağını ve Almanya’nın ancak Amerika’nın müdahalesiyle yenilebileceğini söylemiştir.Ayrıca Atatürk devletler arasındaki sorunlara barışçıl çözümler getirilmedikçe savaşın yakın bir tarihte çıkacağını değinmiştir.Bu konuda ,’’ Avrupa devlet adamları önemli politik sorunları her türlü bencillikten uzak ve tam bir iyi niyetle ele alamazlarsa korkarım ki felaketin önü alınamayacaktır.’’ demiştir.Atatürk’ün bu görüşlerinin hepsi ileride aynen gerçekleşecektir.
Atatürk,1935’te, ‘‘Milletlerin aralarındaki anlaşmazlıkların ortadan kalkması, medeni insanlığın başlıca dileği olmalıdır.’’ diyerek, milletler arsındaki sorunların barış yoluyla çözümlenmesinde tüm milletlerin katkısının önemini vurgulamıştır.’’Eğer savaş,bir bombanın patlaması gibi birden bire çıkarsa; milletler savaşa engel olmak için silahlı kuvvetlerini ve mali güçlerini saldırgana karşı birleştirmekte tereddüt etmemelidir.’’ Diyerek bir saldırı karşısında milletlerin çabuk ve etkili önlem almasını istemiştir.O, barışın korunmasına verdiği önemi bu sözleriyle belirtmiştir.
Atatürk, İtalya ve Almanya’nın izledikleri dış siyaseti hatalı buluyordu.O,İtalya2nın Habeşistan2a saldırmasını yeni bir savaşın başlangıcı olarak görüyordu. İtalya’nın saldırgan politikasını onaylamıyordu.Ayrıca,Almanya’nın ırkçı bir politika izleyerek Avrupa’yı egemenliği altında almaya çalışmasını da tehlikeli görüyordu. 1937’de 2. Dünya Savaşı’nın çıkıp çıkmayacağı konusundaki düşüncesini soran Amerikalı gazeteciye, İtalya’nın Habeşistan’a saldırmasıyla bu savaşın zaten başladığını söylemiştir.
Atatürk, 1938’de ise;’’Çok geçmeden Avrupa’da bir fırtına kopacak, bu müthiş fırtına dünyanın her tarafına yayılacak ve insanlık bir savaş felaketinin bütün kötülükleriyle bir daha karşılaşacaktır.diyordu.’’Bu tehlikeli durumda tarafsız kalmak,savaşa katılmamak,barış içinde yaşamaya çabalamak bizim için hayati önem taşımaktadır.’’sözü ile de Türkiye’nin savaş karşısında izlediği politikayı çok önceden belirlemiştir.
Atatürk,1938 yılında hasta yatağında Afet İnan’a şu sözleri not ettirmiştir: ‘‘Devletler, ikinci Dünya Savaşın’a hazırlanıyor. Biz bu durumda iki konuya önem vermeliyiz:birincisi, doğu ve batı komşularımız olduğu gibi öteki devletlerle kurduğumuz anlaşmaları güçlendirmek,ikincisi ise yurdumuzun ekonomik durumunu geliştirmek ve bu bakımdan ekonomik planlarımızı uygulamaktır.’’ Ayrıca;’’ Bir dünya savaşı olacaktır. Bu savaş sonucunda dünyanın durumu ve dengesi baştan başa değişecektir. İşte bu devre halinde başımıza büyük felaketlerin gelmesi mümkündür.’’ demiştir.