Jelibon
Büyük Selçuklu Devleti
Büyük Selçuklu Devletinin Kuruluşu
Selçuklular, Türk-İslam devletlerinin en büyüklerindendir[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Oğuzların Üçoklar kolunun, Kınık boyuna mensupturlar[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Onuncu yüzyılın sonu ile onbirinci yüzyılın başlarında İslam’ı kabul ettiler[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Selçuklular; Çin’den, Batı Anadolu dahil bütün Ortadoğu ülkeleri, Akdeniz sahilleri, Kuzeybatı Afrika, Hicaz ve Yemen’den Rusya içlerine kadar yayılan hakimiyetin, muazzam bir kültür ve medeniyetin temsilcisidir[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunayDevlete adını veren Selçuk Bey, Aral Gölü ile Hazar Denizi arasına hakim olan Oğuz Yabgu Devleti’nin kumandanlarından Dukak Subaşı’nın oğludur[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Dukak ölünce, 17-18 yaşlarındaki Selçuk Bey, subaşı oldu[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Genç yaşına rağmen yüksek mevkilere ulaşan Selçuk Bey’in devamlı artan bir itibara sahip olması, Yabgu ve eşini telaşlandırdı[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Onu başlarından atmak için çare aramaya başladılar[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Öldürülmekten çekinen Selçuk Bey, kabilesiyle birlikte oradan ayrıldı[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Güney yoluyla, muhtemelen 985 yılı sıralarında, Seyhun nehri kenarında bulunan Cend şehrine geldiler[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Bölge ve şehir, İslam ülkelerine geçişte hudut durumundaydı[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay
Büyük Selçuklu Devleti Haritası
Selçuk Bey’in idaresindeki Türkler, kısa zamanda İslam’ı kabul ettiler[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Bu durum, Yabgu ile aralarını iyice açtı[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay “Müslümanlar, gayrimüslimlere haraç vermez” diyen Selçuk Bey, Yabgu’nun haraç memurlarını kovdu ve bağımsızlığını ilan etti[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Gayrimüslim Türklere karşı savaşmaya başladı[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Selçuk Bey’in, bağımsızlığını ilan edip, Yabgu’ya haraç vermeyerek, Müslüman olmayanlarla mücadeleye girişmesi, çevrede tanınıp itibar kazanmasına yol açtı[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Oğuz Yabgusuna karşı olan Türkler, etrafında toplandı[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Müslümanlardan da destek alan Selçuk Bey, Müslüman olmayan Türkler üzerine yaptığı seferlerle şöhret kazandı[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Onun bu şöhreti, Maveraünnehir’de üstünlük sağlamaya çalışan Müslüman devletlerden birisi olan Sâmânîlerle anlaşmasını sağladı[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Sâmânî sultanı, Selçuk Beye, devlet sınırlarını diğer Türk akınlarına karşı korumasına karşılık, Buhara yakınlarındaki Nûr kasabasına yerleşme izni verdi[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay
Selçuk Bey; Mikâil, Arslan, İsrafil, Yusuf ve Musa adlarındaki oğullarıyla Büyük Selçuklu Devletinin temelini atıp, Tuğrul ve Çağrı adında iki torun bırakarak, yüz yaşlarında vefat etti[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Selçuk Bey’in büyük oğlu, Tuğrul ve Çağrı beylerin babası olan Mikâil, babasının sağlığında ölmüştü[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay İkinci büyük oğlu olan Arslan Bey, babasının yerine geçti[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Yabgu unvanını alarak, Selçuklular da denilmeye başlanan ailesini teşkilatlandırdı[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Karahanlılar’ın Sâmânî Devletine son vermesi üzerine, Özkend’den kaçan Sâmânî şehzadelerinden İsmail Muntasır’ın, Arslan Yabgu’ya sığınması, Karahanlılarla aralarının açılmasına sebep oldu[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Arslan Yabgu komutasındaki Selçuklular, Karahanlılar karşısında başarılı muharebeler yaptılar[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay
Selçuk Bey
Selçukluların güçlenmesi, bölgenin hakimi Karahanlılar ile Gazneliler’i zor durumda bıraktı[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Karahanlı-Gazneli işbirliğiyle 1025′te Arslan Yabgu, Gaznelilerce yakalanıp, Hindistan’daki Kâlencer Kalesine hapsedildi[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Bu hadiseden sonra, Selçuklularla Gazneliler arasında, açık bir mücadele başladı[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Onun esareti yıllarında Selçuklular, ortak hükümdar sistemiyle yönetildi[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Musa’yı yabguluğa, Yusuf’un oğlu İbrahim’i de yınallığa getirdiler[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Mikâil’in oğulları Tuğrul ve Çağrı beyler, amcalarının hakimiyetini tanımakla birlikte, ayrı bölgelerde yaşamaya başladılar[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay
Mahir süvarilerden oluşan Selçuklular, kalabalık hayvan sürüleri ve atları için, bol otlaklı, geniş yaylalar aradılar[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Bu amaçla zaman zaman, komşuları Karahanlılar ve Gaznelilerin sınırlarına taşıp, yerli halkın şikâyetlerine sebep oldular[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Onların bu durumunu kendileri için tehlikeli gören Karahanlılar, Selçuklu ailesi içinde karışıklık çıkarmak istedilerse de başaramadılar[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Üzerlerine kuvvet gönderildi[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Hattâ Yusuf Bey öldürüldü[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Musa Yabgu ile birleşen Tuğrul ve Çağrı beyler, Karahanlı kuvvetlerini yenerek, Yusuf Bey’in intikamını aldılar[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Siyasî durum iyice gerginleşti[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Bölgede değişiklikler oldu[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Bir baskınla Selçuklular bir hayli zayiata uğratıldılar[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Bunun üzerine Çağrı Bey, dağılan Selçuklulardan üç bin kişilik bir süvari kuvvetiyle, Gazneli mukavemet mevkilerini aşarak, Doğu Anadolu sınırlarına kadar gitti[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Van Gölü havzasından, kuzeyde Tiflis’e kadar uzanan bölgede keşif harekâtı yaptı[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Ermeni ve Gürcü kuvvetlerini yenerek, bölgenin otlak ve yaylaklarının keşfiyle, gerekli siyasî, etnik, kültürel ve askerî stratejik bilgileri topladı[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Bizans şehirlerine girdi[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Keşif harekâtı neticesinde, bölgenin, Selçukluların yerleşmesine müsait olduğunu tespit ederek Tuğrul Bey’e bildirdi[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay
Selçukluların esir yabgusu Arslan, 1032 yılında, Hindistan’da hapsedilmiş bulunduğu Kâlencer Kalesinde ölünce, Gaznelilerle ilişkiler daha da bozuldu[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Musa Yabgu ile yeğenleri Çağrı ve Tuğrul beyler kumandasındaki Selçuklu ve Türkmen güçleri, bölgenin en stratejik mevkiinde yer alan ve Gaznelilere ait olan Horasan’a ani bir taarruzla girerek, Merv, Nişabur ve Serahs havalisini ele geçirdiler[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Gazne sultanı Mesud, Selçukluları tanımak zorunda kaldı[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Musa Yabgu’ya, Tuğrul ve Çağrı beylere bulundukları yerlerin valiliklerini verdi[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay 1035 yılında yapılan bu antlaşma, dört ay gibi kısa bir süre devam etti[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Yeniden başlayan Gazneli-Selçuklu mücadelesi, daha da şiddetlendi[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Selçuklular, hafif süvari kuvvetleriyle, Gaznelilerin fillerle takviye edilmiş, ağır teçhizatlı, çoğu piyadeden meydana gelen ordusuna, gerilla savaşlarıyla çok kayıp verdirdiler[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay 1038 yılında Serahs civarında yapılan savaşta, Gazneli ordusu ağır bir yenilgiye uğradı[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Gazneli Sultan Mesud, büyük bir devlet adamı, cesur bir kumandan olmasına rağmen, bu yenilgiden sonra, Nişabur’u Selçuklulara bırakıp, kesin sonuç alınacak büyük savaşı devamlı geciktirdi[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Tuğrul Beyin üvey kardeşi İbrahim Yınal, 1038′de Nişabur’u alıp, Tuğrul Bey adına hutbe okuttu[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Nişabur’a gelen Tuğrul Beyi muhteşem bir törenle karşıladı[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Tuğrul Bey, Sultanü’l-Muazzam (Büyük Sultan), Çağrı Bey de Melikü’l-Mülûk (Hükümdarların Hükümdarı) unvanını aldı[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Büyük Selçuklu Devleti’nin kuruluş ve istiklâlini (bağımsızlığını) ilan ettiler[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Selçuklu-Gazneli mücadelesi, 23 Mayıs 1040 Dandanakan Meydan Savaşı ve Selçukluların üstünlüğü ele geçirmesiyle neticelendi[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay
Selçukluların Yükselişi
Dandanakan’ın muzaffer başkumandanı Çağrı Bey, zafer sonrasında verilen toy, yani büyük ziyafette, üstün idarecilik vasfı ve keskin siyasî zekâsını takdir ettiği kardeşi Tuğrul Bey’i Selçuklu Sultanı ilan etti[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Merv, başkent yapıldı[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Toplanan kurultayda, fethedilecek yerlerle, idareciler tespit edildi[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Ceyhun ile Gazne arasındaki bölge Çağrı Beye, Bust-Sistan havalisi Musa Yabgu’ya, Nişabur’dan itibaren bütün batı bölgeleri Tuğrul Beye verildi[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Çağrı Beyin oğlu Yakutî ile İbrahim Yınal, batı cephesinde görev aldılar[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Hanedandan Arslan Yabgu’nun oğlu Kutalmış, Cürcân ve Damgan’a, Çağrı Beyin oğlu Kara Arslan Kavurd ise, Kirman havalisine tayin olundular[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Görev taksiminin ardından, kısa zamanda, kuzeyde Harezm dahil, Maveraünnehir, Sistan, Mekran bölgesi, Kirman ve civarı, Hürmüz emirliği, hattâ Arabistan Yarımadasında Umman ve dolayları ile Cürcân, Bâdgis, Huttalân tamamen zaptedildi[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Tuğrul Bey, Taberistan, Kazvin, Dihistan, İsfehan, Nihavend, Rey ve Şehrezur’u alarak devletin sınırlarını genişletti[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay 1046′da Gence, 1048′de Erzen, Karaz, Hasankale, Erzurum ve havalisindeki Gürcü, Ermeni ve Bizans orduları yenilgiye uğratıldı[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunayHenüz yeni kurulan devlet, kısa zamanda, Büveyhîlerin işgalindeki Bağdat hariç, bölgedeki bütün İslam topraklarına hakim oldu[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Sultan Tuğrul, Büveyhîlerin işgalindeki halifelik merkezi olan Bağdat’ı kurtarmak için, Abbasî halifesi El-Kaim bi-Emrillah’ın davetiyle 17 Ocak 1055′te Bağdat‘a girdi[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Halifenin, âlimlerin ve Sünnî Müslümanların büyük memnuniyetle karşıladığı Tuğrul Bey, Büveyhî Hükümdarlığını yıkarak, Abbasî halifeliğini yeniden ihya etti[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay İslam dünyasının takdirini kazanıp, büyük iltifatlara kavuştu[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Halifeliğe karşı yapılan Fatımî saldırılarını bertaraf etti[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Halifelik makamına ve Bağdat şehrine hizmetinden dolayı, 25 Ocak 1058′de Tuğrul Beye iki altın kılıç kuşatan Halife, onu, doğunun ve batının hükümdarı ilan etti[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Selçuklu sultanının, halife tarafından “Dünya Hakanı” ilan edilmesi, Türklere büyük itibar kazandırdığı gibi, alplik ruhunu okşayarak, İslamı yayma çabalarına daha fazla sarılmalarına yol açtı[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Aynı yıl Tuğrul Bey, tahrikler sebebiyle isyan eden üvey kardeşi İbrahim Yınal’ı cezalandırdı[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Çağrı Bey, 70 yaşlarında 1060′ta, Tuğrul Bey ise 1063′te yine 70 yaşında vefat etti[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Tuğrul Bey, devletini sağlam temeller üzerine oturtarak, sınırlarını Ceyhun’dan Fırat’a kadar genişletti[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Anadolu üzerine yaptırdığı akınlarla, Bizans yönetiminde bulunan bölgenin Türk yurdu olması için ilk harcı koydu[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay
Tuğrul Beyin oğlu olmadığından, Çağrı Beyin oğlu Muhammed Alparslan, Selçuklu sultanı oldu[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Başa geçer geçmez, amcasının veziri Amîdülmülk’ü görevden alarak, yerine Nizamülmülk’ü tayin etti[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Sultan Alparslan, tahta geçmek iddiasında bulunan diğer rakiplerini bertaraf ettikten sonra, batıya yönelerek fetihlere başladı[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Kafkaslardan dolaşıp mahallî küçük krallıkları itaati altına aldı[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Doğu Anadolu’nun kuzeydoğu ucundaki meşhur Ani kalesini 1064′te fethederek, 16 Ağustos 1064′te Kars’a girdi[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Ani, Hıristiyan âleminin kutsal yerlerinden biriydi[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Bu fetihler İslam dünyasında büyük sevinç kaynağı oldu ve halife Kaim bi-Emrillah, Alparslan’a, “fetihler babası”, yani çok fetheden anlamına gelen “Ebü’l-Feth” lakabını verdi[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Sultan, 1065 yılı sonlarında doğuya yönelerek, Üst-Yurd ve Mangışlak taraflarına yürüdü[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Başarı ile biten seferin sonunda; ticaret yollarını vuran Kıpçak ve Türkmenler itaat altına alındı[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay
Alparslan, 1067 senesinde Kirman meliki olan kardeşi Kavurd’un isyanıyla karşılaştı[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Bu isyanı kısa sürede bastırdı[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Öncelikle Müslümanlar arasında birliğin sağlanmasını arzu eden Alparslan, Bahreyn taraflarındaki Karmatî sapıkları ve Önasya’daki Şiî-Fatımî kalıntılarını temizlemek için harekete geçti[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Şiî-Fatımî baskısının İslam ülkeleri üzerinden kalkmakta olduğunu gören Mekke şerîfi, Alparslan’a itaatini arz ederek, hutbeyi Abbasî halifesi ve Sultan Alparslan adına okutmaya başladı[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Doğuda ve Batıda sistemli bir şekilde yapılan fetih hareketleri; 1067 yılında Anadolu’da başlatılan yıpratma ve yıldırma akınları, 26 Ağustos 1071′deki Malazgirt Savaşı’na kadar devam etti[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Malazgirt Zaferiyle Selçuklulara kapıları açılan Anadolu, Türkiye Türklerinin istikbaldeki yurdu durumuna girdi[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay
Malazgirt Zaferi sonrasında, Bizans imparatoru Diogenes ile yapılan antlaşma, tahttan indirildiği için uygulanamadı[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Sultan Alparslan, antlaşmanın silah zoruyla tatbikini kumandan ve beylerine emrederek, bütün Anadolu’nun fethini istedi[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Selçuklu emrindeki Türkmen boyları, Orta Asya’dan batıya sevk edilerek, Doğu Anadolu’daki Bizans hududuna gönderildi[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Selçukluların gazâ akınlarına karşı koyamayan Bizans kale ve garnizonları, Türklerin eline geçti[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Türk akınları, Marmara Denizi sahillerine kadar uzandı ve fethedilen Anadolu, iskân edildi[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Anadolu’nun Türkleşip İslamlaşması için gerekli bütün tedbirler alındı[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Sultan Alparslan, çıktığı Maveraünnehir seferinde, esir alınan bir kale kumandanı tarafından şehit edildi[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Türk tarihinin büyük sultanlarından olan Alparslan, enerjisi, disiplini, yiğitliği ve adaletiyle temayüz etmişti[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay
Alparslan vefat ettiğinde, devlet toprakları, doğuda Kaşgar’dan, batıda Ege kıyıları ve İstanbul Boğazına, kuzeyde Hazar-Aral arasından, güneyde Yemen’e kadar olan bir bölgeye yayılmıştı[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay
Alparslan’ın yerine oğlu ve veliahtı Melikşah, Selçuklu sultanı oldu[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Sultanlığını tanımayan amcası Kavurd ile, Kerez’de yapılan savaşı kazanan Melikşah, birkaç gün sonra Kavurd’un ölümüyle, devlet içinde asayişi kısa sürede sağladı[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay İç işlerini halleden Melikşah, taht mücadelesinden faydalanarak Selçuklu hudutlarına saldıran Gazneliler’le Karahanlılar’a karşı sefere çıkıp onları anlaşmaya mecbur etti[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay
Doğu sınırlarının güvenliğini sağlayan Melikşah, babasının veziri ve kendisinin de hocası olan, sapık ve Batınî akımlara karşı Sünnîliğin müdafaası için Nizamiye Medreselerini kuran Nizamülmülk’ten vezirliğe devam etmesini istedi[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Bu sayede Selçuklu Devletine ve İslam dünyasına çok hizmet etmesine vesile oldu[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay
Sultan Melikşah, çok sakin, affedici, fakat devlet ve millet işlerinde çok ciddî, müstesna bir şahsiyetti[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Devrinde bozkırlardaki Türk boylarını, bütün İran’ı, Arabistan’ı, Suriye ve Filistin’i yönetimi altına aldı[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Anadolu’nun fethi üzerinde hassasiyetle durup, babasının görevlendirdiği amcaoğlu Kutalmışoğlu Süleyman Şah ve Türkmen beylerinden Alp İlig, Artuk Bey, Mansur, Dolat gibi komutanlarla fetihleri sürdürdü[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Selçuklu komutanları, Bizans’ın Türklere karşı kurduğu Ölmezler adlı askerî birlikleri mağlup ettiler[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Artuk Bey, Bizans kuvvetlerini, 1074′te Sapanca çevresinde yenerek, yüzbinden fazla Türk’ü, İzmit’ten Üsküdar’a kadar olan sahaya yerleştirdi[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay
Kutalmışoğlu Süleyman Şah, güneydoğu harekâtıyla, Adana dolaylarını fethetmekle meşguldü[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Fırat’ı geçerek Çukurova, Maraş, Tarsus, Antep ve Urfa’ya dağılan Ermeni ve ücretli Frank askerlerini Antakya’da, Gümüştigin de Nizip, Âmid (Diyarbakır) ve Urfa civarında Bizans kuvvetlerini mağlup ettiler[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay
Artuk Bey, Sultan Melikşah’ın emriyle, Doğu harekâtını idare etti[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay 1074-1077 yılları arasında Sivas, Tokat, Çorum havalisini, Yeşilırmak ve Kelkit havzalarını ele geçirdi[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Artuk Beyden sonra yerine Danişmend Gazi geçerek, Amasya ve civarını Karadeniz’e kadar aldı[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Mengücük Gazi, Şarkî Karahisar, Erzincan ve Divriği havalisini; Ebü’l-Kasım da Erzurum ve Çoruh bölgesini fethetti[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay
Orta, Kuzeybatı ve Batı harekâtını Kutalmışoğlu Süleyman Şah idare edip, Bizanslılarla mücadele ve onların âsi kumandanlarıyla ittifak yaptı[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Bizanslılar, Balkanlar’daki iktidar mücadelesi ve iç hadiseler üzerine, Selçuklulardan yardım istediler[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Yardım talepleri, Selçukluların çıkarları doğrultusunda karşılandı[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Süleyman Şah, İznik’e yerleşerek, bu şehri, Türkiye Selçukluları Devletinin merkezi yaptı[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Selçuklular, Anadolu’da sahil şehirleri dışında, Toroslar ve Çukurova’dan Üsküdar’a kadar bütün bölgeye yerleştiler[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Bu durum karşısında Avrupalılar, Çin’e elçilik heyeti göndererek, Selçukluların doğudan sıkıştırılmasını istediler[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Ancak, sonuç alamadılar[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay
Diyarbakır bölgesinin fethi için Selçuklu seferleri, Fahrüddevle Cüheyr’in İsfahan’a gelmesiyle başladı[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Fahrüddevle, buradaki Şiî itikadlı Karmatîlerin yola sokulması için çalışan Artuk Bey ve bağlı kuvvetlerle birlikte Diyarbakır’a doğru yola çıktı[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay
Fahrüddevle’nin komutasındaki birlikler, çevredeki Mardin, Hasankeyf, Cizre ve daha otuz kadar kaleyi ele geçirdi[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Diyarbakır, Fahrüddevle’nin oğlu Zaimüddevle emrindeki kuvvetlerin 4 Mayıs 1085′te şehre girmesiyle düştü ve Mervanîler Devleti ortadan kalktı[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay
Musul’un fethine memur edilen Aksungur ve diğer Türkmen emîrleri şehre savaşmadan girdiler[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Fethi takiben Musul’a gelen Melikşah, büyük bir törenle karşılandı[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Musul emîrliğine Şerefüddevle’yi tayin etti[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay
Sultan Alparslan zamanından beri Suriye ve daha güneye yürüyen ünlü Selçuklu kumandanlarından Atsız, seferlerini Melikşah zamanında da sürdürdü[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Uzun süre kuşattığı Dımaşk (Şam)’ı 1076 Martında Selçuklu topraklarına kattı[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Dımaşk’ın alınmasından sonra, camilerde okunan Şiî-Fatımî ezanını yasaklayarak, cuma hutbesini Halife Muktedî ve Sultan Melikşah adına okuttu[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Daha sonra Selçuklu Devletinin “Fatımî Devletinin ortadan kaldırılması” politikasına uygun olarak, Mısır’a doğru sefere devam etti[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Fakat, başarılı olamadı ve başarısızlığı Suriye emîrliğinden alınmasına sebep oldu[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Yerine, Melikşah’ın kardeşi Tacüddevle Tutuş getirildi[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay
Sultan Melikşah, kardeşi Tutuş ile Kutalmışoğlu Süleyman Şahın mücadelesi üzerine 1086′da İsfahan’dan hareket ederek, Suriye’de asayişi yeniden tesis etti[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Halep valiliğini Aksungur’a, Urfa’yı Bozan’a, Antakya’yı da Yağısıyan’a verdi[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay 1087 yılında Melikşah, Süveydiye kıyılarından Akdeniz’e ulaştı[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Böylece Uzakdoğudan Ortadoğu’ya kadar hakimiyet kurdu[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Dönüşte hilafet merkezi olan Bağdat’ı ziyaret etti[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Halife Muktedi tarafından iki kılıç kuşatıldı ve 25 Nisan 1087′de “Dünya Hükümdarı” ilan edildi[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay
Jelibon
Saltanat Mücadelesi ve Çöküş
Selçukluların Türklüğe, İslam dünyasına ve insanlığa yaptıkları hizmetlerle kısa sürede yükselmeleri, düşmanlarını hızlı bir faaliyet içine soktu[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Bizanslılarla ve sapık fırkalarla mücadele eden âlim ve kumandanlar suikastla öldürülüyordu[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay 1092 senesinde, önce Selçukluların ünlü veziri Nizamülmülk, Hasan Sabbah‘ın fedailerinden bir batınî tarafından; arkasından Sultan Melikşah, Bağdat’ta zehirlenerek şehit edildiler[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunayMelikşah’ın ölümüyle başlayan saltanat mücadelesinde Şam meliki Tutuş, derhal sultanlığını ilan etti[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Bu arada Melikşah’ın hanımı Terken Hatun da, küçük oğlu Mahmud’u sultan ve torunu Cafer’i halifenin veliahdı yapmak için bütün gücüyle uğraştı ve 1092′de Mahmud’un saltanatını ilan ederek, namına hutbe okutmaya muvaffak oldu[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Yine bu arada taraftarlarıyla Rey’e çekilen Berkyaruk da sultanlığını ilan etti ve Terken Hatun’un üzerine gönderdiği orduyu Burucerd’de bozguna uğrattı[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Terken Hatunun, Gence meliki İsmail’i yanına çekmesi de bir yarar sağlamadı[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay
Terken Hatunun bir suikast neticesinde öldürülmesiyle, saltanat mücadelesi, Tutuş’la Berkyaruk arasında kaldı[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Tutuş, Rey üzerine yürüdüyse de, 1093 yılında vuku bulan uzun mücadeleler sırasında birçok emîr, Berkyaruk tarafına geçti[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Bu sayede Berkyaruk, karşısında orduyu bozguna uğrattı[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Ayrıca Tutuş’un ölümüyle bütün rakiplerini bertaraf ederek, Bağdat’ta adına hutbe okuttu[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay
Sultan Berkyaruk zamanında Selçuklu Devleti: a) Irak ve Horasan, b) Suriye, c) Kirman, d) Türkiye Selçukluları olmak üzere dörde bölündü[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Ayrıca Doğu Anadolu’nun çeşitli yerlerinde Türkmen beylikleri ve Atabeglikler ortaya çıktı[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Berkyaruk, parçalanan Selçuklu İmparatorluğunu toplamaya başladığı bir sırada, Haçlı orduları da Suriye’ye geldi[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Berkyaruk, Haçlılara ve onların Antakya Kuşatmasına karşı Kürboğa’yı ve Artuklu beylerini sefere gönderdi[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Anadolu’dan geçen Haçlılar, Suriye’ye vardıkları zaman sayıları oldukça azalmıştı[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Ancak, Şiî-Fatımîlerin, Sünnî Müslümanlara karşı Haçlılarla ittifak yapmaları, ayrıca Suriye emîrleri arasındaki güvensizlik ve rekabetler, Tutuş’un oğlu Dukak ile birlikte Suriye kuvvetlerinin haber vermeden çekilmesi, Frenklerin taarruza geçerek, Türkleri bozguna uğratmalarına sebep oldu[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Neticede ilerlemeye devam eden Haçlılar, Antakya’yı işgalden bir yıl sonra Kudüs’ü ele geçirip, şehirde yaşayan yetmiş bin Müslüman ve Yahudiyi, hunharca katlettiler[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay
Bu arada Gence Meliki ve kardeşi Muhammed Tapar, Berkyaruk’a saltanat iddiasıyla isyan etti[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Berkyaruk, 1100 senesinde Sefîdrud’da mağlup olmasına rağmen, Muhammed Tapar’ı arka arkaya dört kez bozguna uğrattı[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Ahlat’a sığınan Muhammed Tapar, buranın hükümdarı Sülemen’i ve Ani emîri Menuçehr’i hizmetine alarak yeniden savaşa hazırlandıysa da, Sultan Berkyaruk çok kan aktığını, memleketin harap, emîr ve askerlerin yorgun düştüğünü, hazinenin boş kaldığını, vergilerin tahsil edilemez hale geldiğini ve nihayet İslam düşmanlarına fırsat verildiğini beyan ederek, gönderdiği bir elçiyle kardeşini barışa ikna etti[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Böylece 1104′te Azerbaycan’da Sefîdrud hudut olmak üzere, Kafkasya’dan Suriye’ye kadar bütün vilayetlerde, Muhammed Tapar, sultan tanındı[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Bağdat, Rey, Cibal, Taberistan, Fars, Huzistan, Azerbaycan, Mekke ve Medine’nin idaresi de Berkyaruk’ta kaldı[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay
Büyük Selçuklu Devleti, iki devlete ayrılmak suretiyle, Türkiye ile birlikte üç Selçuklu sultanı ortaya çıktı[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Ancak bu durum çok uzun sürmedi[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Çünkü Berkyaruk, hastalıklı olduğu için 1104 yılında, yirmialtı yaşındayken vefat etti[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Sultan Berkyaruk, ülkesini düşünen ve milletinin refahı için çalışan bir kimseydi[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Ancak, kardeş kavgalarının, memleketin birlik ve beraberliğe en muhtaç olduğu bir döneme rastlaması Berkyaruk’u çok üzdü[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Buna rağmen fırsat buldukça Haçlı kuvvetleri üzerine asker sevk etmekten ve darbeler vurmaktan geri kalmadı[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay
Berkyaruk’un vefatından sonra Muhammed Tapar, Bağdat üzerine yürüyerek, fazla zorluk çekmeden 1105′te tek başına sultan oldu[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Önce amcasının oğlu Mengübars’ın isyanını bastırdı[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Daha sonra ülkede uzun zamandır karışıklık çıkaran, anarşiyi tahrik eden Batınîlere karşı mücadele etti[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay 1107′de, Batınîlerin merkezi olan Alamut Kalesi kuşatıldı ve çok sayıda Batınî öldürüldü[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Selçuklular arasındaki karışıklıklardan faydalanan Haçlılar, Birinci Haçlı Seferi sonunda Suriye’de Haçlı devletleri kurmaya başladılar[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Sultan Muhammed Tapar, bunların üzerine ordular gönderdiyse de, kumandanlar arasında tam anlaşma sağlanamadığından kesin sonuca gidilemedi[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Sefer kumandanı Emîr Mevdud, Şam Ümeyye Camii’nde bir Batınî tarafından öldürüldü[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Sultan, Haçlılara karşı Aksungur’u kumandanlığa getirdi[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Bu arada kardeşi Sencer’i Suriye ve Horasan’daki Batınîlerle mücadele etmekle görevlendirdi[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Alamut üzerine de bir ordu gönderdi[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Sultan Muhammed Tapar’ın 1118′de vefatı sebebiyle, bu fesat ocağı ortadan kaldırılamadı[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Sultan Muhammed Tapar, İsfehan’da yaptırdığı medresenin bahçesine defnedildi[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay
İleri gelen devlet adamları, Muhammed Tapar’ın henüz küçük yaştaki oğlu Mahmud’u tahta geçirdilerse de, Melikşah’ın oğlu ve Horasan meliki olan Sencer, yeğeni Mahmud’un sultanlığını kabul etmeyerek, saltanat iddiasında bulundu[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay 14 Ağustos 1119 tarihinde yapılan Save Savaşını kazanarak sultanlığını ilan eden Sencer, yeğenine evlat muamelesi yaptı ve kendi egemenliğini tanımak şartıyla, Rey hariç, batı ülkelerinin hakimiyetini ona bıraktı[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay
Sultan Sencer, batı işlerinden çok doğu ile uğraştı[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Gazneliler’le savaştı[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Karahanlılar’ı kendisine bağladı[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Zamanı, Selçukluların son parlak devriydi[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Bu arada Büyük Selçuklu Devletini iki büyük tehlike tehdit ediyordu[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Bunlardan birisi, batıdan Anadolu ve Suriye’ye saldırmakta olan Haçlılar, diğeri doğudan gelen ve devletin doğu sınırlarını zorlayan Karahitaylardı[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Sultan, yalnız bu ikinci tehlikeyle uğraştı[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Doğu Karahanlılar Devletini yıkarak Seyhun boylarını zorlayan Karahitaylarla çarpışan Sencer, onlarla 10 Eylül 1141 yılında yaptığı Katvan Meydan Savaşı‘nı kaybetti[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Bu muharebeden sonra, Seyhun nehrine kadar olan topraklar Karahitayların eline geçti[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Katvan Meydan Muharebesiyle, Büyük Selçuklu Devleti tarihinde yeni bir devir başladı ve Selçuklu ülkesi, Müslüman olmayan Türk ve Moğol birliklerinin istilasına uğradı[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay
Sultan Sencer’in bu yenilgisinden faydalanmak isteyen Gur hükümdarı Alâeddin Hüseyin, yıllık vergiyi vermemek, sultanlık peşinde koşmak gibi davranışlarla, Sencer’e olan tâbiliğinden kurtulmaya çalışıyordu[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Zaten, sınırlarını fazla genişletmesi, bölgenin güç dengesini bozmakta ve bu durum Sultan Sencer’i endişeye düşürmekteydi[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Büyük kuvvetlere sahip olan Gurlular üzerine yürüyen Sultan Sencer, Haziran 1152′de yaptığı muharebede Gur ordusunu yenerek, Katvan’da kaybedilen itibarı yeniden sağladı[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay
Gur galibiyetinden erişilen ihtişam fazla uzun sürmedi[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Vergi tahsili sırasında yapılan haksızlık yüzünden, kendi soyundan olan Oğuzlarla bazı emîrler arasındaki ihtilaflar gittikçe büyüdü[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Sultan Sencer, bir kısım emîrlerin ısrarı ile, göçebe oğuzların üzerine yürümek zorunda kaldı[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay 1153 yılı Mart ayında Belh civarında, Oğuzlarla yapılan savaşı Selçuklular kaybettiler[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Bu ağır yenilginin sonunda Sultan Sencer esir düştü[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Oğuzlar, Sencer’e esir de olsa sultan gözüyle baktılar[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay
Esir Sultanı kurtarmak için ilk harekete geçen, onu savaşa sürükleyen Belh valisi Emîr Kumac’ın torunu Müeyyed Ayaba oldu[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Sencer, her ne kadar gündüz tahtta oturtuluyor ve zahirî bir iltifat görüyorsa da geceleri demir bir kafeste uyuyordu[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Onun adına çok usulsüz işler yapılıyor ve bazı vaadlerde bulunuluyordu[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Bu durum karşısında Sencer, 1156 yılı Nisan ayında kaçmaya muvaffak oldu[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Fakat ağır Oğuz darbesi altında çöken, iç huzursuzluk ve istikrarsızlığa maruz kalan Büyük Selçuklu Devleti, kendini toplayamadı[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Her ne kadar tâbi beyler, Sencer’e kurtuluşundan dolayı memnuniyetlerini ve bağlılıklarını bildirmişlerse de, Selçuklu kumandanları arasındaki mücadele, Sultana gerekli imkânı sağlamadı[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Sencer, 9 Mayıs 1157 senesinde yetmiş üç yaşında vefat etti[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Merv’de daha önce yaptırdığı Dârü’l-Apir’de defnedildi[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay Onun vefatından sonra Büyük Selçuklu Devletinin İran, Irak, Suriye ve Anadolu’daki parçaları, Selçuklu Hanedanına mensup kişilerce idare edilip, ondördüncü yüzyıla kadar devam edenler oldu[IMG]http://www.nebuforum.com/images/smilies/nokta.gifdolunay